Ymatebion i ymgynghoriadiau: Rheoleiddio darparwyr addysg uwch a dynodi cymorth i fyfyrwyr

Rheoleiddio darparwyr addysg uwch a dynodi cymorth i fyfyrwyr

Ymgynghorodd Llywodraeth Cymru ar gynigion ar gyfer rheoliadau pellach i gefnogi sefydlu cofrestr o ddarparwyr addysg drydyddol sy’n darparu addysg uwch yng Nghymru.

Ymateb i’r Ymgynghoriad gan Medr: 3 Gorffennaf 2025

Ymateb Medr i Ymgynghoriad Llywodraeth Cymru

Gallwch danysgrifio i ddiweddariadau i fod y cyntaf i wybod am ein cyhoeddiadau, ein newyddion a’n cyfleoedd swydd.

Tanysgrifio

Mae pob un o wyth prifysgol Cymru wedi ennill Gwobr Efydd Cydraddoldeb Hiliol

Mae prifysgolion yn cefnogi gwaith ei gilydd i wella cynrychiolaeth, profiad, dilyniant a llwyddiant staff a myfyrwyr lleiafrifiedig ym maes addysg uwch.

Mae pob un o’r wyth prifysgol yng Nghymru – Prifysgol Aberystwyth, Prifysgol Bangor, Prifysgol Caerdydd, Prifysgol Metropolitan Caerdydd, Prifysgol Abertawe, Prifysgol De Cymru, Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant a Phrifysgol Wrecsam – wedi cydweithio i ennill gwobr Efydd Siarter Cydraddoldeb Hiliol. Cenhadaeth y Siarter Cydraddoldeb Hiliol yw gwella cynrychiolaeth, profiad, dilyniant a llwyddiant staff a myfyrwyr lleiafrifiedig ym maes addysg uwch. Mae’n cynnig fframwaith trylwyr a chadarn y mae sefydliadau’n ei ddefnyddio fel sail i fyfyrio’n feirniadol a gweithredu ar rwystrau sefydliadol a diwylliannol sy’n rhwystro eu cynnydd a’u llwyddiant.

Yn ôl Anne Mwangi, Pennaeth y Siarter Cydraddoldeb Hiliol: “Mae’r cyflawniad hwn mewn tair blynedd yn eithriadol ac yn ganlyniad gwych i addysg drydyddol yng Nghymru, gan ddangos yr ymrwymiad i hyrwyddo cydraddoldeb hiliol. Mae gwobr Efydd y Siarter Cydraddoldeb Hiliol yn gydnabyddiaeth o sylfaen gadarn sefydliad ar gyfer dileu anghydraddoldebau hiliol, datblygu diwylliannau cynhwysol a symud o ddangos ymrwymiad i weithredu’n gadarn ac yn uchelgeisiol mewn modd cynaliadwy ac integredig.

“Mae’r prifysgolion wedi cydweithio drwy gydol y broses, gan rannu arferion gorau a dulliau arloesol sydd wedi cyfoethogi eu cynlluniau gweithredu unigol, bob un wedi’i deilwra’n ofalus i’w cyd-destun sefydliadol penodol. Mae’r gwobrau hyn yn dilyn adolygiadau cyfoedion annibynnol trylwyr o bob cais ar wahân. Daw’r adolygwyr i gyd o’r sector.

“Mae AU Ymlaen yn edrych ymlaen at gefnogi’r sefydliadau hyn wrth iddynt ddatblygu eu cynlluniau gweithredu i hyrwyddo cydraddoldeb hiliol.”

Meddai Kieron Rees, Cyfarwyddwr Profiad Dysgwyr yn Medr: “Mae hwn yn gyflawniad arwyddocaol gan brifysgolion Cymru. Rydyn ni, fel ein corff rhagflaenol CCAUC, yn falch o fod wedi gallu cefnogi prifysgolion yn y gwaith pwysig hwn. Hoffem dalu teyrnged i waith caled y staff wrth sicrhau’r gydnabyddiaeth hon.

“Gwyddom y bydd prifysgolion yn parhau â’u cynnydd yn y maes hwn, gan adeiladu ar y sylfeini cryf o fod wedi cyflawni Gwobr Efydd Siarter Cydraddoldeb Hiliol AU Ymlaen.” Byddwn ninnau hefyd yn parhau i weithio gyda Llywodraeth Cymru, y sector addysg drydyddol ac ymchwil, a phartneriaid allweddol yn y sector i wneud cynnydd tuag at gyflawni Cymru wrth-hiliol a sicrhau amgylcheddau dysgu a gwaith cynhwysol i bawb.”

Meddai’r Athro Paul Boyle, Cadeirydd Prifysgolion Cymru: “Mae’r cyflawniad nodedig hwn gan brifysgolion Cymru yn dyst i ymrwymiad parhaus y sector i greu amgylcheddau dysgu diogel, cynhwysol a chefnogol i staff a myfyrwyr. Mae hefyd yn tynnu sylw at yr hyn y gellir ei gyflawni drwy gydweithio a phwrpas cyffredin.”

Mae’r gwobrau yng Nghymru yn cyd-daro â degfed pen-blwydd Siarter Cydraddoldeb Hiliol. Gwelwyd gwelliannau mewn cynrychiolaeth ar gyfer staff lleiafrifiedig yn y deng mlynedd yn y DU ers sefydlu’r Siarter:

  • Mae cyfran yr academyddion lleiafrifiedig wedi cynyddu 9.6 pwynt canran o 12.8% yn 2012/13 i 22.4% yn 2022/23
  • Mae cyfran yr athrawon lleiafrifiedig wedi cynyddu 4.4 pwynt canran o 8.4% o athrawon yn 2012/13 i 12.8% o athrawon yn 2022/23
  • Mae cyfran penaethiaid lleiafrifiedig sefydliadau wedi cynyddu 10.5 pwynt canran o 0% yn 2012/13 i 10.5% yn 2022/23.

Bydd AU Ymlaen yn cefnogi pob un o’r wyth prifysgol wrth iddynt weithio i roi eu cynlluniau gweithredu ar waith a hyrwyddo cydraddoldeb hiliol mewn addysg uwch yng Nghymru, yn union fel y mae wedi gwneud yn ystod y gwaith a wnaed i ennill y gwobrau hyn.

Nodiadau

Medr

  • Darparwyd cyllid yn wreiddiol gan Gyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru (CCAUC) W22/05HE: Ymgynghoriad ar gyllid i gefnogi cydraddoldeb hiliol mewn addysg uwch i fynd i’r afael â hiliaeth a chefnogi newid diwylliant mewn addysg uwch, yn unol â datblygiadau polisi hil, mynediad a llwyddiant a Chynllun Gweithredu Cymru Wrth-hiliol. Roedd y cyhoeddiad cychwynnol yn cynnwys amodau cyllid cyfatebol a’r disgwyliad y byddai prifysgolion yn cyflawni gwobr siarter cydraddoldeb hiliol erbyn 2024/25. Cadarnhaodd pob prifysgol i CCAUC eu bwriad i gyflawni’r ymrwymiad hwn erbyn diwedd 2025.

AU Ymlaen

  • Mae eleni hefyd yn nodi ugeinfed pen-blwydd Siarter Athena Swan, fframwaith i gefnogi a thrawsnewid cydraddoldeb rhywiol mewn addysg uwch (AU) ac ymchwil.  Mae Siarteri Cydraddoldeb AU Ymlaen yn gatalyddion ar gyfer newid – gan gefnogi sefydliadau addysg uwch a sefydliadau ymchwil yn eu gwaith i drawsnewid eu diwylliannau a chael effaith ar fywydau staff a myfyrwyr. 
  • Ym mis Ionawr 2026, byddwn yn lansio’r Fframwaith Sefydliadau Cynhwysol, a gynlluniwyd i helpu sefydliadau i alinio ac ymgorffori eu blaenoriaethau ar gyfer cydraddoldeb, amrywiaeth, cynhwysiant, ehangu cyfranogiad a mynediad. Rhagor o wybodaeth.

Cyhoeddwyd yr eitem newydd hon yn wreiddiol gan Advance HE: Mae pob un o wyth prifysgol Cymru wedi ennill Gwobr Efydd Cydraddoldeb Hiliol.

Gallwch danysgrifio i ddiweddariadau i fod y cyntaf i wybod am ein cyhoeddiadau, ein newyddion a’n cyfleoedd swydd.

Tanysgrifio

Sta/Medr/14/2025: Hynt Graddedigion, 2022/23

Beth mae graddedigion yn ei wneud?

O blith y graddedigion o ddarparwyr addysg uwch (AU) Cymru a ymatebodd i arolwg Hynt Graddedigion 2022/23:

  • Roedd 68% mewn cyflogaeth â thâl, 1% yn gwneud gwaith gwirfoddol neu ddi-dâl, 7% yn astudio ymhellach ac 11% yn gwneud cyfuniad o waith ac astudiaethau pellach.
  • Roedd 6% yn ddi-waith a 7% yn gwneud rhywbeth arall, fel teithio, gofalu am rywun, neu wedi ymddeol.

O blith y graddedigion o Gymru a oedd yn astudio yn unrhyw ran o’r DU, ac a ymatebodd i arolwg Hynt Graddedigion 2022/23:

  • Roedd 70% mewn cyflogaeth â thâl, 1% yn gwneud gwaith gwirfoddol neu ddi-dâl, 6% yn astudio ymhellach ac 11% yn gwneud cyfuniad o waith ac astudiaethau pellach.
  • Roedd 4% yn ddi-waith a 7% yn gwneud rhywbeth arall, fel teithio, gofalu am rywun, neu wedi ymddeol.
  • Roedd ymatebwyr israddedig amser llawn o’r cwintel mwyaf amddifadus ym Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru (MALlC) yn llai tebygol o fod mewn cyflogaeth lawnamser neu o fod yn astudio ymhellach yn llawnamser, na’r rhai o gwintel lleiaf amddifadus MALlC.
  • Roedd 6% o’r ymatebwyr israddedig amser llawn yn ddi-waith; roedd hyn yr un peth yn holl gwintelau MALlC.
Ble mae graddedigion yn gweithio?

O blith y graddedigion a ymatebodd i arolwg Hynt Graddedigion ac a ddywedodd mai gwaith oedd eu gweithgarwch pwysicaf:

  • arhosodd 88% o’r rhai o Gymru ac a astudiodd gyda darparydd AU yng Nghymru i weithio yng Nghymru.
  • arhosodd 20% o’r rhai a astudiodd gyda darparydd AU yng Nghymru ond a oedd yn dod o rannau eraill o’r DU yng Nghymru i weithio.
  • gwnaeth 43% o’r rhai a ddeuai o Gymru ond a astudiodd gyda darparydd AU mewn rhan arall o’r DU ddychwelyd i weithio yng Nghymru.
Myfyrdodau graddedigion

O blith y graddedigion o ddarparwyr addysg uwch yng Nghymru a ymatebodd i arolwg Hynt Graddedigion 2022/23:

  • Roedd 84% yn cytuno neu’n cytuno’n gryf fod eu gweithgarwch presennol yn ystyrlon.
  • Roedd 69% yn cytuno neu’n cytuno’n gryf fod eu gweithgarwch presennol yn defnyddio’r sgiliau yr oeddent wedi’u dysgu yn ystod eu hastudiaethau.
  • Roedd 75% yn cytuno neu’n cytuno’n gryf fod eu gweithgarwch presennol yn cyd-fynd â’u cynlluniau ar gyfer y dyfodol.

Sta/Medr/14/2025: Hynt Graddedigion, 2022/23

Cyfeirnod:  Sta/Medr/14/2025

Dyddiad:  23 Gorffennaf 2025

Dynodiad:  Ystadegau Swyddogol

Crynodeb:  Mae’r cyhoeddiad hwn yn cynnwys canlyniadau’r arolwg Hynt Graddedigion ar gyfer ymatebwyr fu’n astudio gyda darparwyr addysg uwch yng Nghymru, ac ymatebwyr o Gymru a astudiaeth gyda darparwyr addysg uwch ledled y DU.

Thema:  Addysg Uwch

Ffynhonnell:  Arolwg Hynt Graddedigion yr Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch (HESA)

Sta/Medr/14/2025 Hynt Graddedigion 2022/23

Dogfennau eraill

Gallwch danysgrifio i ddiweddariadau i fod y cyntaf i wybod am ein cyhoeddiadau, ein newyddion a’n cyfleoedd swydd.

Tanysgrifio

Medr/2025/04: Cais am ragolygon 2025

Cyflwyniad

1. Mae’r cylchlythyr hwn yn gofyn i sefydliadau addysg uwch gyflwyno’r wybodaeth ganlynol:
• Rhan 1 – Amcangyfrifon ariannol ar gyfer y flwyddyn gyfredol 2024/25 a rhagolygon ariannol ar gyfer 2025/26 i 2028/29
• Rhagolygon llifoedd arian parod misol ar gyfer y 12 mis hyd at 31 Gorffennaf 2026
• Sylwebaeth naratif i gyd-fynd â’r wybodaeth
• Rhan 2 – Niferoedd myfyrwyr ar gyfer y flwyddyn gyfredol 2024/25 a rhagolygon ar gyfer 2025/26 i 2028/29

Ceir canllawiau mwy manwl isod. Mae copïau o’r ffurflenni sydd i’w cyflwyno wedi eu cynnwys yn yr atodiadau wrth y cylchlythyr hwn, ynghyd â rhagor o wybodaeth dechnegol. Mae copïau electronig o rai atodiadau sydd wedi eu cwblhau rhag blaen yn cael eu hanfon at y cysylltiadau perthnasol mewn sefydliadau er mwyn dechrau’r broses o gyflwyno rhagolygon. Mae llyfr gwaith a sylwebaeth y model rhagolygon ariannol (gyda chanllawiau perthnasol ar gyfer cwblhau) wedi eu hatodi wrth y cylchlythyr hwn yn Atodiad B, yn ychwanegol at lyfr gwaith sy’n cynnwys gwiriadau dilysu sy’n cysylltu’r niferoedd myfyrwyr a ragwelir â’r incwm ffioedd a ragwelir ar gyfer myfyrwyr cartref a thramor (Atodiadau C1a, C1d a C2).

Cefndir a chynllunio strategol sefydliadol

2. Rydym yn ei gwneud yn ofynnol i sefydliadau gyflwyno gwybodaeth sy’n cynnwys rhagolygon ariannol a rhagolygon niferoedd myfyrwyr yn flynyddol. Y rheswm dros hyn yw er mwyn ein galluogi i ddeall perfformiad ariannol blaenorol sefydliadau a’u perfformiad ariannol disgwyliedig yn y dyfodol, ac mae hefyd yn ffynhonnell wybodaeth bwysig i ategu Cynlluniau Ffioedd a Mynediad a gyflwynir a deialog strategol rhwng Medr a’r sefydliadau.

Cyd-destun strategol

3. Wrth ymateb i’r cylchlythyr hwn, dylai sefydliadau ystyried yr amryw gylchlythyrau a chyhoeddiadau eraill allweddol sy’n ymwneud â datblygiadau polisi, strategaeth a chyllido addysg uwch yng Nghymru. Mae ffynonellau allweddol wedi eu cynnwys isod, gyda dolenni i gyhoeddiad y flwyddyn flaenorol lle nad yw manylion 2025/26 wedi cael eu cyhoeddi ar adeg cyhoeddi. Mae’r rhain yn cynnwys y canlynol:
• Mae llythyr cyllido blynyddol y Gweinidog at Medr yn cyhoeddi cyllid a blaenoriaethau addysg uwch am y flwyddyn gyllidol.
• Mae tybiaethau Cyllid Medr ar gyfer blwyddyn academaidd 2025/26 wedi cael eu cyflwyno i Benaethiaid sefydliadau.
• Cylchlythyrau Medr sy’n nodi’r dyraniadau grant craidd. Cyfeiriwyd at y cylchlythyrau diweddaraf ar adeg cyhoeddi:
o Arolwg Ystadegau Cynnar Myfyrwyr Addysg Uwch (Medr/2024/09)

Crynodeb o’r gofynion o ran gwybodaeth

4. Rydym yn cyflwyno ffurflenni data rhagolygon ariannol a rhagolygon myfyrwyr unigoledig i bob sefydliad ar wahân. Anfonir y rhain, fel y bo’n briodol, at gyfarwyddwyr cyllid a chysylltiadau data a enwebwyd gan bennaeth y sefydliad. Dylai’r holl sefydliadau gyflwyno eu ffurflenni wedi’u cwblhau erbyn y dyddiadau a ddynodir i [email protected]. Yn ychwanegol at y dibenion penodol a amlinellir uchod, bydd yr holl wybodaeth y gofynnir amdani trwy’r cylchlythyr hwn yn darparu tystiolaeth i oleuo ein proses Adolygu Sicrwydd Sefydliadol.

5. Dylai sefydliadau nodi y byddwn yn ceisio diweddariadau lefel uchel i ragolygon ariannol a rhagolygon myfyrwyr ym mis Tachwedd 2025. Diben hyn fydd goleuo ein dadansoddiad o oblygiadau ariannol newidiadau i’r rhagolygon o ganlyniad i’r sefyllfa wedi’i diweddaru o ran recriwtio myfyrwyr ar gyfer 2025/26.

Rhan 1 – Rhagolygon ariannol ar gyfer y cyfnod o 2024/25 i 2028/29

6. Ein hamcanion wrth ofyn am ragolygon ariannol yw ein galluogi i:
• fonitro iechyd ariannol sefydliadau;
• monitro a yw rhagolygon sefydliadau’n ystyried yr amgylchedd addysg uwch sydd ohoni;
• cael sicrwydd bod trefniadau cynllunio ariannol effeithiol ar waith;
• sicrhau bod cyrff llywodraethu’n ymgysylltu’n briodol â phrosesau rhagolygon a chynllunio ariannol y sefydliad;
• gwirio bod gweithgarwch cynllunio strategol ac ariannol sefydliadau wedi eu hintegreiddio; a
• chynhyrchu gwybodaeth ar lefel gryno am dueddiadau ac iechyd ariannol cyffredinol y sector AU yng Nghymru.

7. Ar gyfer yr wybodaeth a gyflwynir ar hyn o bryd gofynnwn i sefydliadau baratoi rhagolygon ariannol pum mlynedd, sy’n cwmpasu’r cyfnod hyd at 2028/29. Er mwyn lleihau llwyth gwaith sefydliadau i’r eithaf, rydym wedi rhagboblogi colofnau ffigyrau gwirioneddol 2022/23 a 2023/24 yn y modelau, lle y bo’n bosibl, i gynorthwyo gydag adnabod unrhyw dueddiadau mewn perfformiad. Rydym hefyd wedi rhagboblogi’r rhagolwg ar gyfer y flwyddyn 2024/25 (fel y’i cyflwynwyd i ni ym mis Gorffennaf 2024). Byddwn yn disgwyl i ragolygon ariannol fod yn seiliedig ar gylchlythyrau perthnasol ar ddyraniadau cyllid a niferoedd myfyrwyr.

8. Dylid cyflwyno gwybodaeth am ragolygon ariannol i ni yn [email protected] erbyn 31 Gorffennaf 2025.

9. Wrth baratoi’r rhagolygon dylai sefydliadau gyfeirio at y tybiaethau cynllunio a amlinellir yn Atodiad A ac at y dogfennau a restrir ym mharagraff 3 uchod.

Cynnwys y rhagolygon ariannol

10. Mae ffurf a chynnwys y modelau rhagolygon ariannol 2024/25 i 2028/29 yn debyg i’r hyn a gyflwynwyd gan sefydliadau ym mis Gorffennaf 2024. Sylwer bod cwblhau’r rhagolygon pum mlynedd, y sylwebaeth a’r datganiad llifoedd arian parod misol yn orfodol ac y dylai hynny adlewyrchu gofynion Cod Rheoli Ariannol CCAUC (cylchlythyr HEFCW W17/16HE) rhwng Medr[1] a’r sefydliadau. Dylai’r rhagolygon fod yn seiliedig ar dybiaethau realistig. I roi cymorth i gymharu gwybodaeth dylent fod yn gyson ag unrhyw newidiadau i driniaeth gyfrifyddu a’r modd y cyflwynwyd gwybodaeth a’r modd y nodwyd dyraniadau cyllid yn y datganiadau ariannol diwethaf a chofnod cyllid HESA.

Ffurflenni gofynnol

11. Mae’r cylchlythyr hwn yn cynnwys nifer o atodiadau i’w dychwelyd at Medr:
(i) Y templed rhagolygon ariannol (Atodiad B1). Byddwn yn anfon y tablau sefydliad-benodol wedi’u rhaglenwi at gysylltiadau data a chyfarwyddwyr cyllid.
(ii) Mae’r sylwebaeth ar ragolygon ariannol (Atodiad B2) yn gofyn am ddadansoddiad naratif pellach o’r tablau yn y model rhagolygon.
(iii) Mae rhagfynegiadau o lifoedd arian parod misol ar gyfer y 12 mis hyd at fis Gorffennaf 2026 yn ofynnol hefyd.

Rhoddir crynodebau o’r gofynion ar gyfer pob un isod. Rhoddir canllawiau ynghylch cwblhau’r prif ragolwg yn Atodiad B3.

Templed rhagolygon ariannol (Atodiad B1)

12. Rydym yn disgwyl i unrhyw dwf dros ffigyrau recriwtio 2024/25 gael ei egluro’n llawn, gyda thystiolaeth ategol gadarn yn cael ei darparu.

13. Mae’r rhagolwg ariannol yn cynnwys templed ‘senarios anffafriol’ ar gyfer 2025/26. Ceir ansicrwydd sylweddol o hyd yn y sector a’r economi ehangach, ac mae’r templed hwn yn darparu sicrwydd bod eich cyrff llywodraethu wedi rhoi ystyriaeth briodol i senarios anffafriol yn ogystal â darparu data ar ein cyfer i asesu risg i’r sector:
(i) Dylid cynnwys addasiadau mewn meysydd eraill yn y rhagolwg hefyd lle nad yw twf o’r fath yn sicr neu lle mae cost yn briodoledig i dwf yn niferoedd y myfyrwyr, er enghraifft cyfleusterau a phreswylfeydd.
(ii) Tybir bod costau ar lefel eich rhagolwg ar gyfer 2025/26. Dylai camau lliniaru sy’n ofynnol gael eu nodi’n fanwl yn y naratif am y rhagolwg.

14. Rhoddir canllawiau manwl ynghylch cwblhau’r templed rhagolygon ariannol yn Atodiad B3. Caiff canllawiau ynghylch newidiadau i’r templed eu dynodi mewn glas er mwyn eu gwneud yn rhwydd cyfeirio atynt.

Sylwebaeth ar y rhagolygon ariannol (Atodiad B2)

15. Dylai sefydliadau ddarparu sylwebaeth ar y rhagolygon ariannol gan ddefnyddio’r profforma yn Atodiad B2. Mae hwn yn rhestru gofynion manwl ar gyfer gwybodaeth am nifer o agweddau allweddol ar y rhagolwg ariannol, ond y nod ar y cyfan yw bod sefydliadau’n darparu:
(i) sicrwydd bod y rhagolygon ariannol yn deillio o gynllun strategol cyfredol a strategaeth ariannol gyfredol y sefydliad a’u bod yn gyson â’r rhain a bod cysylltedd â pherfformiad ariannol diweddar yn ogystal â’r gudd-wybodaeth ddiweddaraf a allai effeithio ar ragolygon megis recriwtio myfyrwyr;
(ii) gwybodaeth ategol ychwanegol am y tybiaethau allweddol yn y rhagolygon ariannol; a
(iii) eglurhad o dueddiadau pwysig yn y niferoedd a ragwelir ar draws y cyfnod, yn enwedig mewn perthynas â’r dangosyddion allweddol megis hylifedd, llif arian parod gweithredu, gwarged gweithredu a chreu arian parod.
(iv) naratif am gynllunio wrth gefn ar gyfer y prif heriau a adnabuwyd gan y sefydliad. Dylai hyn gynnwys unrhyw effaith ar recriwtio myfyrwyr a dychwelwyr cartref a thramor, ynghyd â’r canlyniadau ariannol ar gyfer ffioedd dysgu a ffrydiau incwm cysylltiedig ar gyfer incwm, llif arian parod gweithredu net a chreu arian parod.
(v) Yn yr hinsawdd bresennol byddem yn disgwyl i’r naratif gynnwys ystyried y lefelau uwch o risg y mae’r sefydliad yn agored iddynt, oherwydd y gofyniad i arallgyfeirio incwm oddi wrth fyfyrwyr israddedig amser llawn o’r DU, ac unrhyw sensitifrwydd cysylltiedig i gostau ychwanegol a gwaith arall i fodelu’r risgiau hyn.
(vi) Ar ochr costau byddem yn disgwyl i’r naratif gynnwys ystyried y risg sy’n gysylltiedig â phwysau chwyddiannol, yn rhai sy’n ymwneud â staff ac nad ydynt yn ymwneud â staff, ac i ba raddau y mae cynlluniau’r sefydliad yn sensitif i’r rhain.
Mae newidiadau i’r gofynion o’i gymharu â 2024 wedi eu hamlygu mewn melyn.

Rhagolygon llifoedd arian parod misol

16. Rydym yn gofyn am gyflwyno rhagolygon llifoedd arian parod misol ar gyfer y 12 mis hyd at fis Gorffennaf 2026. Mae paratoi rhagolygon arian parod ar gyfer 12 mis yn un o ofynion y Cod Rheoli Ariannol [para 83]. I hwyluso hyn, nid ydym yn ei gwneud yn ofynnol defnyddio fformat a ragnodir ar gyfer y ffurflenni hyn. Fodd bynnag, rydym yn ei gwneud yn ofynnol:
a. paratoi’r ffurflen yn ddigon manwl i adnabod yn glir beth yw’r prif ffrydiau incwm a gwariant;
b. bod unrhyw fuddsoddiadau neu gyfleusterau benthyca y disgwylir eu defnyddio neu eu talu’n ôl yn cael eu hadnabod yn glir;
c. dangos llif net misol arian parod i mewn / (allan);
d. dangos balansau agoriadol a chau misol arian parod yn y banc ar wahân i’r defnydd o fuddsoddiadau / cyfleusterau benthyca byrdymor; ac
e. dangos cyfanswm asedau hylifol, a chyfleusterau benthyca sydd ar gael, yn fisol. Lle y bo’n briodol dylai unrhyw arian parod cyfyngedig gael ei adnabod yn glir fel eitem ar wahân i gronfeydd wrth gefn rhydd.
f. Dylai balansau arian parod ar ddiwedd y flwyddyn fod yn gyson â’r rhagolygon a gyflwynir

17. Er y byddwn yn parhau i fonitro llifoedd arian parod gwirioneddol yn erbyn y rhagolygon hyn fel rhan o’n trafodaethau rheolaidd gyda chyfarwyddwyr cyllid, cyfrifoldeb corff llywodraethu pob sefydliad yw hysbysu Medr ynghylch digwyddiadau adroddadwy, gan gynnwys unrhyw ddiffygion arian parod a ragwelir, o hyd. Hoffem dynnu eich sylw at baragraff 84 yn y Cod Rheoli Ariannol:
Rhaid i’r corff llywodraethu hysbysu CCAUC [Medr erbyn hyn] ar unwaith os, ar unrhyw adeg yn y 12 mis sydd i ddod, yw arian parod net negyddol (fel y’i diffinnir o fewn FRS 102 S(7), gan gynnwys arian parod a symiau sy’n cyfateb i arian parod) yn cael ei ragweld am fwy na 30 diwrnod olynol.

Rhan 2 – Niferoedd myfyrwyr ar gyfer y flwyddyn gyfredol 2024/25 a rhagolygon ar gyfer 2025/26 i 2028/29

18. Mae’r wybodaeth ar gyfer rhagolygon incwm ffioedd myfyrwyr yn ofynnol ar wahân yn Atodiad C. Caiff yr wybodaeth am niferoedd y myfyrwyr yn Atodiad C ei phoblogi’n awtomatig o’r tablau yn Atodiad E, i roi cymorth i’w chysoni â ffioedd myfyrwyr. Ceir canllawiau ar gyfer y rhagolygon niferoedd myfyrwyr yn Atodiad D.

19. Ceir perthynas annatod rhwng tybiaethau sefydliad ynglŷn â newidiadau yn y dyfodol i’w boblogaeth fyfyrwyr a’i ragolygon ariannol. Felly mae’r rhagolygon myfyrwyr yn nodweddion pwysig sy’n tanategu cynllun strategol a rhagolygon ariannol sefydliad.

20.Gofynnir i sefydliadau gyflwyno, i [email protected], erbyn 31 Gorffennaf 2025,ragolygon o niferoedd yr holl fyfyrwyr AU (Cartref cyllidadwy, Cartref anghyllidadwy a Thramor) ar gyfer y pum mlynedd rhwng 2024/25 a 2028/29. Mae hyn yn cynnwys rhagolygon o niferoedd myfyrwyr addysg drawswladol (TNE) mewn campysau yn yr UE a thramor (y tu allan i’r UE), i’w cynnwys yn Atodiad E, SPF3 a’r incwm ffioedd cysylltiedig sydd i’w gynnwys yn nhab Atodiad C2. Mae Atodiad D yn cynnwys gwybodaeth am y tablau a chanllawiau i gynorthwyo gyda chwblhau’r ffurflenni’n gywir. Mae copi templed o’r tablau i’w cwblhau wedi ei atodi er gwybodaeth yn Atodiadau C ac E. Byddwn yn e-bostio tablau unigol sefydliadau sy’n cynnwys gwybodaeth ddilysu a chryno. Mae tablau yn nhab Atodiadau C1 ac C2 wedi eu cynnwys yn yr un llyfr gwaith â thab Atodiad E, ac mae gwiriadau hygrededd wedi cael eu cyflwyno i helpu i wirio ffurflenni niferoedd myfyrwyr ochr yn ochr â data incwm ffioedd. Y tablau hyn y mae angen eu cwblhau a’u dychwelyd.

21. Yn ychwanegol at y rhagolygon, rydym yn gofyn am wybodaeth am niferoedd myfyrwyr ar gyfer y flwyddyn gyfredol 2024/25. Y rheswm dros hyn yw er mwyn sicrhau ein bod yn gallu dwyn cymariaethau rhwng y boblogaeth fyfyrwyr ddiweddaraf a’r data incwm ffioedd myfyrwyr a ddychwelir yn nhab Atodiadau C1 ac C2. Rydym yn cydnabod y bydd yn dal i gynnwys elfen o amcangyfrif gan na fydd y flwyddyn academaidd wedi gorffen ond bydd yn rhoi niferoedd mwy cywir i ni er mwyn cymharu â thybiaethau a wnaed wrth baratoi’r ffigyrau incwm ffioedd a ragwelir. Er gwybodaeth, mae ffigyrau o Dabl 1 ystadegau cynnar myfyrwyr addysg uwch (HESES) 2024/25 wedi cael eu cynnwys fel tabl atodol.

22. Yn gyffredinol, dylai’r diffiniadau sydd wedi eu cynnwys yng nghylchlythyr Medr/2024/09, arolwg Ystadegau Cynnar Myfyrwyr Addysg Uwch (HESES) 2024/25 ac yng nghofnod Alltraeth Cyfanredol HESA gael eu defnyddio wrth lunio’r wybodaeth am ragolygon myfyrwyr sy’n ofynnol gan y cylchlythyr hwn. Ceir y manylion yn Atodiad D.

23. Dylai tybiaethau fod yn gyson â’r rhai a gyflwynir yn Atodiad A, ac unrhyw dybiaethau perthnasol eraill a ddefnyddiwyd wrth baratoi’r rhagolygon ariannol.

24. Ceir nodiadau pellach ar gwblhau’r tablau yn Atodiad D.

Rhyddid gwybodaeth

25. Byddwn yn trin yr holl wybodaeth a ddarperir ar ein cyfer yn y cylchlythyr hwn fel gwybodaeth gyfrinachol.

26. Fel awdurdod cyhoeddus mae Medr yn ddarostyngedig i Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth 2000. Mae’r Ddeddf yn rhoi hawl gyhoeddus i gael mynediad at unrhyw wybodaeth a ddelir gan awdurdod cyhoeddus. Gall gwybodaeth a gyflwynir i Medr gael ei datgelu ar gais dan amodau’r Ddeddf. Mae gennym gyfrifoldeb i benderfynu a ddylai ymatebion gael eu gwneud yn gyhoeddus ynteu a ddylid eu trin fel gwybodaeth gyfrinachol. Gallwn wrthod datgelu gwybodaeth dan amgylchiadau lle byddai datgelu gwybodaeth yn niweidio buddiannau masnachol neu lle darparwyd gwybodaeth yn gyfrinachol (er enghraifft, amcanestyniadau ariannol ar gyfer y dyfodol). Ceir rhagor o wybodaeth am y Ddeddf, gan gynnwys yr amgylchiadau penodol pan ellir dal gwybodaeth yn ôl, yn https://ico.org.uk/ dan y Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth.

Rhagor o wybodaeth

27. Dylid cyfeirio unrhyw ymholiadau ynghylch y cylchlythyr hwn at Diane Rowland ([email protected]).



[1] Mae gofynion presennol a oedd yn eu lle dan CCAUC, gan gynnwys y Cod Rheoli Ariannol, yn dal i fod yn eu lle dan Medr nes bod fframwaith rheoleiddio newydd Medr yn ei le.

Medr/2025/04: Cais am ragolygon 2025

Dyddiad: 18 Gorffennaf 2025

Cyfeirnod:  Medr/2025/04

At:  Benaethiaid sefydliadau addysg uwch; Prif swyddogion cyllid sefydliadau addysg uwch

Ymateb erbyn:  31 Gorffennaf 2025

Mae’r cylchlythyr hwn yn gofyn i sefydliadau addysg uwch gyflwyno’r wybodaeth ganlynol:
Rhan 1 – Rhagolygon ariannol sy’n cynnwys:
• amcangyfrifon ar gyfer y flwyddyn gyfredol 2024/25 a rhagolygon ariannol ar gyfer 2025/26 i 2028/29
• rhagolygon llifoedd arian parod misol ar gyfer y 12 mis hyd at 31 Gorffennaf 2026
• sylwebaeth naratif i gyd-fynd â’r wybodaeth
Rhan 2 – Niferoedd myfyrwyr ar gyfer y flwyddyn gyfredol 2024/25 a rhagolygon ar gyfer 2025/26 i 2028/29

Medr/2025/04 Cais am ragolygon 2025

Dogfennau eraill

Gallwch danysgrifio i ddiweddariadau i fod y cyntaf i wybod am ein cyhoeddiadau, ein newyddion a’n cyfleoedd swydd

Tanysgrifio

Arolwg Cenedlaethol o Fyfyrwyr 2025

Mae boddhad myfyrwyr ymhlith israddedigion mewn colegau a phrifysgolion wedi codi yng Nghymru, gydag 82% o fyfyrwyr israddedig ar eu blwyddyn olaf yn dweud eu bod yn fodlon ar eu cwrs eleni.

Mae hyn yn gynnydd o gymharu ag 80% o foddhad cyffredinol yn 2024.

Mae’r Arolwg Cenedlaethol o Fyfyrwyr (NSS) ar agor i fyfyrwyr israddedig ar eu blwyddyn olaf gyda darparwyr addysg uwch yng ngwledydd y DU.

Ym mis Mawrth 2025, cyhoeddodd Medr ei Gynllun Strategol ar gyfer 2025-2030, gan amlinellu ei nod i sicrhau bod dysgwyr yn derbyn darpariaeth o’r ansawdd uchaf mewn sector addysg drydyddol sy’n ymdrechu i wella’n barhaus.

Yr NSS yw un o brif ddangosyddion boddhad myfyrwyr ar gyfer Medr a’r sector addysg drydyddol, gan gasglu adborth cynhwysfawr gan fyfyrwyr addysg uwch israddedig sydd ar eu blwyddyn olaf ar agweddau allweddol ar eu profiad addysgol – o ansawdd yr addysgu a threfniadau cyrsiau hyd at effeithiolrwydd sefydliadau wrth wrando ar leisiau dysgwyr.

Roedd yr arolwg ar agor o 11 Ionawr hyd at 30 Ebrill 2025.

Yn ôl Simon Pirotte OBE, Prif Weithredwr Medr:

“Rydym yn falch o weld gwelliannau ar draws pob canlyniad cwestiwn ar gyfer Cymru yn yr NSS 2025 o’i gymharu â’r NSS 2024. Mae’n galonogol nodi hefyd fod perfformiad Cymru yn parhau i fod yn gyson ar y cyfan â sgoriau’r DU gyfan, gan ragori ar y sgoriau hynny mewn themâu fel cyfleoedd dysgu, asesu ac adborth, cefnogaeth academaidd, trefniadaeth a rheolaeth, adnoddau dysgu, llais y myfyrwyr, a’r cwestiwn ynglŷn ag undebau myfyrwyr. Mae’r canlyniadau hyn yn tystio i’r gwaith dylanwadol sy’n digwydd ar draws sefydliadau yng Nghymru.

“Drwy gydol y flwyddyn mae wedi bod yn galonogol gweld y modd y mae sefydliadau ac undebau myfyrwyr wedi cydweithio i wella profiad y myfyrwyr a chefnogi eu llwyddiant. Llongyfarchiadau i bawb ar eu cyflawniadau.

“Mae sefydliadau Cymru yn cymryd canlyniadau’r Arolwg Cenedlaethol o Fyfyrwyr o ddifrif ac wedi ymrwymo i weithio mewn partneriaeth â myfyrwyr a’u cynrychiolwyr i sbarduno gwelliannau i ansawdd a gwelliant parhaus. Yn ddiweddarach yn y flwyddyn, bydd ein hail ymgynghoriad ar amodau cofrestru a chyllid yn cynnwys y rhai sy’n ymwneud â chyfle cyfartal, lles staff a myfyrwyr, y Gymraeg ac ymgysylltiad dysgwyr. Byddwn hefyd yn datblygu fframwaith cyffredin ar gyfer iechyd, iechyd meddwl a lles myfyrwyr.

“Wrth inni edrych ymlaen at flwyddyn academaidd 2025/26, mae profiad myfyrwyr yn parhau i fod yn gryfder sy’n diffinio addysg uwch yng Nghymru. Rydym yn croesawu darpar fyfyrwyr a myfyrwyr y dyfodol yn gynnes i astudio yma — a gallant ddisgwyl cyrsiau gradd o ansawdd uchel, cymunedau cefnogol, a phrofiad prifysgol sy’n cyfoethogi eu bywyd yn wirioneddol.”

Canlyniadau’r Arolwg Cenedlaethol o Fyfyrwyr yn 2025: Data cymharol ar gyfer pob cwestiwn a drafodir yn yr arolwg
CwestiwnY DU 2024 (sgôr positifrwydd %)Y DU 2025 (sgôr positifrwydd %)Cymru 2024 (sgôr positifrwydd %)Cymru 2025 (sgôr positifrwydd %)
1Pa mor dda yw’r staff am egluro pethau?91939293
2Pa mor aml y mae staff addysgu’n gwneud y pwnc yn ddiddorol?81838283
3Pa mor aml y mae’r cwrs yn ysgogol yn ddeallusol?85868586
4Pa mor aml y mae eich cwrs yn eich herio i gyflawni eich gwaith gorau?85878587
5I ba raddau ydych chi wedi cael y cyfle i archwilio syniadau a chysyniadau yn fanwl?84858385
6Pa mor dda y mae eich cwrs yn cyflwyno pynciau a sgiliau mewn ffordd sy’n adeiladu ar yr hyn yr ydych eisoes wedi’i ddysgu?85878687
7I ba raddau ydych chi wedi cael y cyfle i ddod â syniadau a gwybodaeth ynghyd o wahanol destunau?84858385
8I ba raddau y mae eich cwrs yn taro’r cydbwysedd cywir rhwng astudio dan gyfarwyddyd ac astudio annibynnol?77797880
9Pa mor dda mae eich cwrs wedi datblygu gwybodaeth a sgiliau yr ydych yn meddwl y bydd eu hangen arnoch ar gyfer y dyfodol?83858386
10Pa mor eglur oedd y meini prawf marcio a ddefnyddiwyd i asesu eich gwaith?76787880
11Pa mor deg fu’r marcio a’r asesu ar eich cwrs?81848385
12Pa mor dda y mae’r asesiadau wedi eich galluogi i ddangos yr hyn rydych chi wedi’i ddysgu?82848284
13Pa mor aml ydych chi wedi cael adborth asesu ar amser?80838385
14Pa mor aml y mae adborth yn eich helpu i wella eich gwaith?73757475
15Pa mor hawdd oedd hi i gysylltu â staff addysgu pan oedd angen i chi wneud hynny?86888689
16Pa mor dda y mae’r staff addysgu wedi cefnogi eich dysgu?86888789
17Pa mor dda y mae eich cwrs wedi’i drefnu?74777579
18Pa mor dda oedd unrhyw newidiadau i addysgu ar eich cwrs yn cael eu cyfleu?76807780
19Pa mor dda y mae’r adnoddau a chyfleusterau TG wedi cefnogi eich dysgu?85878487
20Pa mor dda y mae’r adnoddau llyfrgell (e.e. llyfrau, gwasanaethau ar-lein a mannau dysgu) wedi cefnogi eich dysgu?90909090
21Pa mor hawdd yw hi i gael gafael ar adnoddau pwnc-benodol (e.e. offer, cyfleusterau, meddalwedd) pan fo’u hangen arnoch?86888688
22I ba raddau ydych chi’n cael y cyfleoedd cywir i roi adborth ar eich cwrs?82858385
23I ba raddau mae barn myfyrwyr ynglŷn â’r cwrs yn cael ei gwerthfawrogi gan staff?77807881
24Pa mor eglur yw hi y gweithredir ar adborth myfyrwyr ar y cwrs?63686669
25Pa mor dda y mae undeb (cymdeithas neu urdd) y myfyrwyr yn cynrychioli buddiannau academaidd myfyrwyr?73767578
26Pa mor dda gafodd gwybodaeth am wasanaethau cymorth lles meddyliol eich prifysgol/coleg ei chyfleu?79827479
28Ar y cyfan, rwy’n fodlon ar ansawdd y cwrsN/AN/A8082

Mae gan bob cwestiwn ddau opsiwn i ymateb yn gadarnhaol – e.e. fel arfer “i raddau helaeth” neu “i ryw raddau”; neu “yn aml iawn” neu “yn weddol aml” – a dau opsiwn i ymateb yn negyddol, gyda phumed opsiwn ‘Nid yw hyn yn berthnasol i mi’. Sgôr positifrwydd yw canran yr ymatebwyr a atebodd gan ddefnyddio un o’r ddau opsiwn cadarnhaol.

Nid oes sgôr y DU ar gyfer cwestiwn 28. Gofynnwyd cwestiwn 28 i fyfyrwyr yng Nghymru, yr Alban, a Gogledd Iwerddon yn unig ac nid i fyfyrwyr yn Lloegr.

Nodiadau

Mae’r Arolwg Cenedlaethol o Fyfyrwyr (NSS) yn cynnwys y rhan fwyaf o fyfyrwyr israddedig ar eu blwyddyn olaf sy’n astudio ar gyfer cymwysterau addysg uwch (AU) yn:

  • yr holl brifysgolion a cholegau addysg uwch a gyllidir ag arian cyhoeddus yng Nghymru, Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon;
  • sefydliadau addysg bellach yng Nghymru â myfyrwyr addysg uwch a gyllidir yn uniongyrchol;
  • colegau addysg bellach yn Lloegr a Gogledd Iwerddon.

Caiff yr arolwg, a gynhelir gan Ipsos, ei gyllido gan y pedwar corff cyllido a rheoleiddio addysg uwch yn y DU (Medr, y Swyddfa Fyfyrwyr (OfS), Cyngor Cyllido’r Alban, ac Adran yr Economi yng Ngogledd Iwerddon).

Mae’r canlyniadau llawn ar gael ar wefan yr OfS. Cyhoeddir y data ar y wefan Darganfod Prifysgol  yn ddiweddarach, gan ddarparu gwybodaeth i oleuo dewisiadau myfyrwyr posibl ynghylch ble i astudio a beth i’w astudio.

Y trothwy ar gyfer cyhoeddi ar lefel sefydliad yw bod rhaid bod o leiaf 10 o fyfyrwyr wedi ymateb, ac y dylai’r rhain gynrychioli o leiaf hanner y myfyrwyr a oedd yn gymwys i gyfranogi.

Fe ymatebodd mwy na 357,000 o fyfyrwyr ar draws y DU i’r arolwg, cyfradd ymateb o 71.5%.

Mae data boddhad myfyrwyr ar gyfer y Brifysgol Agored yng Nghymru wedi’i gynnwys yn y ffigyrau ar gyfer y Brifysgol Agored (er bod y data ar gyfer y DU gyfan, fe’i rhestrir fel ‘SAUau Lloegr’).

Mae canlyniadau blaenorol yr NSS wedi’u rhestru ar wefan yr OfS o dan “archif o ddata”.

Gallwch danysgrifio i ddiweddariadau i fod y cyntaf i wybod am ein cyhoeddiadau, ein newyddion a’n cyfleoedd swydd.

Tanysgrifio

Medr/2025/03: Cyfarwyddyd cyfrifon i sefydliadau addysg uwch yng Nghymru ar gyfer 2024/25

Cyflwyniad

1. Diben y cyfarwyddyd cyfrifon hwn yw hysbysu sefydliadau am ofynion Medr ynghylch fformat eu datganiadau ariannol archwiliedig ar gyfer y flwyddyn 2024/25.

2. Mae sefydliadau addysg uwch yng Nghymru yn dal i fod yn ddarostyngedig i fframwaith cod rheoli ariannol (CRhA) CCAUC (Cylchlythyr CCAUC W17/16HE) nes i fframwaith rheoleiddio Medr ei hun ddod i rym.

Newidiadau o gyfarwyddyd cyfrifon 2023/24

3. Cyflwynwyd y diwygiadau canlynol i’r dogfen hon ers y fersiwn derfynol ar gyfer 2023/24:

a. Ychwanegu tudalen gynnwys er mwyn gallu cael hyd i wahanol adrannau’n rhwydd.
b. Mân newidiadau i’r naratif / teipograffeg a diweddaru dolenni’r rhyngrwyd
c. Ychwanegu paragraff 10, gan amlygu ymhellach bwysigrwydd cysondeb rhwng dadansoddiadau yn y datganiadau ariannol cyhoeddedig a chofnod cyllid HESA.
d. Ychwanegu paragraff 12 i gefnogi tryloywder.
e. Ychwanegu paragraff 32 gan gadarnhau’r ffaith bod Medr yn disgwyl cael hysbysiad ac esboniad os rhagwelir na fydd dyddiadau terfyn gofynnol yn cael eu cyrraedd.
f. Ychwanegu paragraff 33. Mae hyn yn diwygio dyddiad cyflwyno is-gyrff ansylweddol, os bodlonir gofynion penodol ac yr hysbysir Medr amdanynt.
g. Diweddaru’r cyfeiriadau a’r dolenni o CCAUC i Medr, fel bo’n briodol.

Cyfarwyddyd cyfrifon ar gyfer 2024/25

4. Mae’n ofynnol i sefydliadau addysg uwch ddilyn y Datganiad o’r Arfer a Argymhellir: Cyfrifyddu ar gyfer Addysg Bellach ac Addysg Uwch 2019 (FEHE SORP), neu unrhyw ddogfennau sy’n olynu’r SORP hwn,  wrth lunio’u datganiadau ariannol. Gellir cael hyd i ddolenni i’r FEHE SORP a chanllawiau ar weithredu rhai meysydd yn yr adran SORP ar wefan Grŵp Cyfarwyddwyr Cyllid Prifysgolion Prydain (BUFDG). Os oes unrhyw anghysondebau rhwng gofynion y FEHE SORP a’r cyfarwyddyd cyfrifon hwn, y cyfarwyddyd cyfrifon hwn fydd yn drech.

5. Fel y nodwyd yn y SORP, rhaid i sefydliadau gymhwyso’r holl ofynion o dan FRS 102: y Safon Adrodd Ariannol sy’n berthnasol yn y DU a Gweriniaeth Iwerddon (FRS 102).

6. Yn achos sefydliad sydd hefyd yn gwmni cyfyngedig drwy warant, mae’r cyfarwyddyd hwn yn ddarostyngedig i ofynion Deddf Cwmnïau 2006.

7. Bydd y datganiadau ariannol yn cael eu llofnodi gan y Swyddog Atebol a chan y Cadeirydd neu un aelod arall o’r corff llywodraethu a benodir gan y corff hwnnw.

8. Dylai sefydliadau nodi y dylid dilyn fformatau’r prif ddatganiadau cyfrifyddu (datganiad cyfunol o incwm a gwariant cynhwysfawr, datganiad cyfunol o newidiadau mewn cronfeydd wrth gefn, mantolen, a datganiad llif arian cyfunol). Dylai’r datganiadau ariannol ddilyn datganiadau ariannol enghreifftiol diweddaraf BUFDG lle bo modd, i hyrwyddo cysondeb o ran ymdriniaeth o fewn y sector, gan roi sylw digonol i amrywiaeth sefydliadau, a’r angen am eglurder wrth gyflwyno’r wybodaeth i ddefnyddwyr. Gellir cael hyd i’r model yn adran SORP ar wefan BUFDG.

9. Wrth i’r Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch (HESA) symud i ddarparu data agored, mae defnyddwyr trydydd parti yn gynyddol yn echdynnu data am sefydliadau a’r sector o’r ffynhonnell hon er mwyn cymharu a gwneud sylwadau yn hytrach nag o’r datganiadau ariannol cyhoeddedig. Byddem felly’n disgwyl i Sefydliadau roi sylw digonol i ddiffiniadau a chanllawiau HESA wrth gategoreiddio o fewn y datganiadau ariannol, er mwyn sicrhau bod y datganiadau ariannol, fel y cawsant eu cymeradwyo gan y corff llywodraethu, yn cyd-fynd â’r cofnod cyllid a gyflwynwyd i HESA wedi hynny.

10. Mae cysondeb rhwng cofnod cyllid HESA a datganiadau ariannol cyhoeddedig yn hyrwyddo cymhariaeth well rhwng sefydliadau a chysondeb y data a ddefnyddir i ddadansoddi sectorau’r DU.

11. Dylai’r nodiadau i’r cyfrifon gynnwys dadansoddiadau o incwm a gwariant ac eitemau ar y fantolen sy’n gyson ag arfer cyfrifyddu da cydnabyddedig, a dylent fod yn ddigon manwl fel bod defnyddwyr yn gallu cael dealltwriaeth glir o berfformiad ariannol y sefydliad.

12. Os yw’r cyfrifon yn cynnwys eitemau incwm neu wariant sylweddol nad ydynt yn debygol o ddigwydd eto ac/neu nad ydynt yn adlewyrchu’r perfformiad ariannol sylfaenol, dylid rhoi esboniad am hynny.

13. Dylai’r datganiadau ariannol gydymffurfio ymhellach ag unrhyw ofynion perthnasol yn Neddf Elusennau 2011 i’r graddau y mae’r Ddeddf honno’n berthnasol i sefydliad.

14. Dylai sefydliadau hefyd:

a) Sicrhau bod contractau ar gyfer archwilio allanol yn nodi bod yn rhaid i’r archwilydd allanol gynnwys adroddiad i’r corff llywodraethu yn y datganiadau ariannol ynghylch a yw’r canlynol yn wir, ym mhob ffordd berthnasol:

i. bod y datganiadau ariannol yn rhoi darlun cywir a theg o sefyllfa ariannol y sefydliad addysg uwch, ac o’i incwm a’i wariant, ei enillion a’i golledion, newidiadau i’w gronfeydd wrth gefn a’i lifoedd arian am y flwyddyn. Dylent roi ystyriaeth i ofynion statudol perthnasol, ac i ofynion datgelu a chyfrifyddu gorfodol eraill, ac i ofynion Medr;

ii. bod y datganiadau ariannol wedi’u paratoi’n briodol yn unol ag Arferion Cyfrifyddu a Dderbynnir yn Gyffredinol yn y DU, sef y safon adrodd ariannol (FRS102), y datganiad o’r arfer a argymhellir: cyfrifyddu ar gyfer addysg bellach ac addysg uwch (FEHE SORP), a deddfwriaeth berthnasol;

iii. bod arian o ba bynnag ffynhonnell a weinyddir gan y sefydliad addysg uwch i ddibenion penodol wedi’i gymhwyso’n briodol i’r dibenion hynny a’i reoli yn unol â deddfwriaeth berthnasol;

iv. bod y sefydliad wedi defnyddio incwm, lle bo’n briodol, yn unol â pharagraff 145 y Cod Rheoli Ariannol (CRhA) (HEFCW W17/16HE) ac a yw grantiau Cynghorau Cyllido (gan gynnwys grantiau gan Medr) wedi’u cymhwyso’n unol â’r telerau ac amodau cysylltiedig, a’u defnyddio i’r dibenion y’u derbyniwyd ar eu cyfer, gan gynnwys y Telerau ac Amodau Cyllido; a

v. bod gofynion cyfarwyddyd cyfrifon Medr wedi’u bodloni.

b) Darparu dadansoddiad a datgeliad manwl o fewn y datganiadau ariannol o ffioedd archwilio a ffioedd eraill a delir i archwilwyr allanol, yn unol ag Offeryn Statudol SI 2008 Rhif 489 – Rheoliadau Cwmnïau (Datgelu Tâl Archwilwyr a Chytundebau Cyfyngu Atebolrwydd) 2008 a’r Diwygiadau i’r Rheoliadau hyn sydd wedi’u cynnwys yn Offeryn Statudol OS 2011 Rhif 2198. Mae hyn yn ofynnol ar gyfer y sefydliadau hynny y mae cyfraith cwmnïau yn berthnasol iddynt. Gellir gweld yr Offeryn Statudol ar Wefan Swyddfa Gwybodaeth y Sector Cyhoeddus (www.legislation.gov.uk).

c) Yn eu hadroddiadau neu eu llythyrau at reolwyr, dylai archwilwyr roi sylw digonol i ofynion penodol Medr, fel cydymffurfio â chodiadau i drothwyon ymrwymiadau ariannol, neu agweddau eraill ar ddiffyg cydymffurfio.

Busnes gweithredol a risg hylifedd

15. Rhaid i aelodau’r corff llywodraethu gadarnhau yn yr adroddiad blynyddol fod y datganiadau ariannol wedi’u paratoi ar sail busnes gweithredol. Rhaid iddynt hefyd gadarnhau eu bod wedi cynnal asesiad cadarn o’r prif risgiau a’r ansicrwydd perthnasol sy’n wynebu’r sefydliad, gan gynnwys y rhai a fyddai’n bygwth ei fodel busnes, ei berfformiad yn y dyfodol, ei solfedd neu ei hylifedd. Rhaid i’r adroddiad ddisgrifio’r risgiau hynny ac egluro sut maen nhw’n cael eu rheoli neu eu lliniaru.

Adrodd ar gynaliadwyedd

16. Disgwylir i adran y datganiadau ariannol sy’n adrodd ar agweddau gweithredol ac ariannol esbonio sut mae’r sefydliad yn sicrhau ei gynaliadwyedd, gan gynnwys drwy ei strategaeth, ansawdd ei addysgu a’i ymchwil, metrigau cynaliadwyedd ariannol, rheolaeth ar risgiau allweddol gan gynnwys rheoli llif arian, ymrwymiadau ariannol a gynigir a phrydlesoedd perthnasol, a buddsoddiadau mewn ystadau a seilwaith. Dylai sefydliadau gyflwyno’r wybodaeth hon drwy ddefnyddio’r fformat y cytunwyd arno ar gyfer templed yr adroddiad llywodraethu blynyddol a grëwyd yn dilyn yr Adolygiad o Drefniadau Llywodraethu Prifysgolion yng Nghymru.

17. Byddem yn disgwyl i strategaeth y sefydliad fod yn glir ac yn gyson â dogfennau eraill cyhoeddedig.

Adrodd ar faterion amgylcheddol

18. Rhaid i sefydliadau gynnwys sylwadau ar y camau a gymerwyd ac a gynlluniwyd i sicrhau bod adnoddau cymdeithasol ac amgylcheddol yn gynaliadwy ar raddfa ehangach. Dylai hyn gynnwys datganiad o darged sero net y sefydliad, ymhlith agweddau eraill (lle bo hynny wedi’i ddatgan yn gyhoeddus) a’r cynnydd tuag at gyflawni hyn.  Gallai agweddau i’w hystyried gynnwys gwella effeithlonrwydd ystadau, y defnydd o ynni, lleihau gwastraff hyd yr eithaf, effeithlonrwydd adnoddau, defnydd o ddŵr, caffael, bioamrywiaeth, teithio a lleihau effeithiau amgylcheddol eraill. Cyfeirir Canllawiau Llywodraeth Cymru i sylw sefydliadau ynghylch y maes hwn, sy’n nodi’r hyn i’w flaenoriaethu ar sail dosbarthu fel allyriadau uniongyrchol (cwmpas 1), allyriadau anuniongyrchol (cwmpas 2 a 3) a Defnydd o Dir, Newid y Defnydd o Dir a Choedwigaeth. Ceir canllawiau pellach yn y Fframwaith Allyriadau Carbon Safonol (SCEF) a’r Tasglu ar Ddatgeliadau Ariannol sy’n Gysylltiedig â’r Hinsawdd.

Llywodraethu corfforaethol a rheolaeth fewnol

19. Rhaid i sefydliadau gynnwys ‘datganiad llywodraethu corfforaethol’ yn eu datganiadau ariannol. Rhaid i’r datganiad hwn roi disgrifiad o drefniadau llywodraethu corfforaethol y sefydliad a datganiad o gyfrifoldebau’r corff llywodraethu. Rhaid iddo ymwneud yn benodol â’r cyfnod a drafodir yn y datganiadau ariannol, a’r cyfnod hyd at ddyddiad cymeradwyo’r datganiadau ariannol archwiliedig.

20. Rhaid i sefydliadau gynnwys ‘datganiad rheolaeth fewnol’ yn y datganiadau ariannol. Mae’r datganiad rheolaeth fewnol yn ymwneud â threfniadau’r sefydliad ar gyfer atal a chanfod llygredd, twyll, llwgrwobrwyo ac anghysondebau eraill. Rhaid iddo gynnwys esboniad o’r modd y cafodd egwyddorion rheolaeth fewnol eu cymhwyso.

21. Gall sefydliadau gyfuno’r datganiad llywodraethu corfforaethol â’r datganiad rheolaeth fewnol, yn amodol ar wneud yr holl ddatgeliadau gofynnol. Wrth lunio eu datganiadau, dylai sefydliadau gyfeirio at ganllawiau arfer gorau, gan gynnwys canllawiau gan Grŵp Cyfarwyddwyr Cyllid Prifysgolion Prydain (BUFDG). Mae canllawiau pellach ar y gofynion hyn wedi’u cynnwys yn Atodiad C.

22. Mae Cod Llywodraethu Addysg Uwch y Pwyllgor Cadeiryddion Prifysgol (Cod y CUC), a gafodd ei ailwampio a’i ailgyhoeddi yn 2020, yn argymell y dylai sefydliadau gynnwys yn eu datganiadau ariannol archwiliedig ddatganiad sy’n esbonio’r trefniadau llywodraethu ac yn cadarnhau y rhoddwyd sylw i God y CUC wrth fabwysiadu’r trefniadau hyn. Dylai’r datganiadau ariannol gynnwys datganiad penodol naill ai i gadarnhau bod y sefydliad wedi cydymffurfio â holl egwyddorion y Cod neu, lle ceir eithriadau, i esbonio sut yr ymdrinnir â’r rhain, gan gynnwys llinellau amser.

23. Rhaid i’r adroddiad blynyddol gynnwys datganiad penodol bod y sefydliad wedi mabwysiadu’r Siarter Llywodraethu ar gyfer Prifysgolion yng Nghymru (y Siarter Llywodraethu) yn seiliedig ar yr Adolygiad o Drefniadau Llywodraethu Prifysgolion yng Nghymru gan Gillian Camm.

24. Rhaid i’r adroddiad blynyddol ddefnyddio’r templed adroddiad llywodraethu blynyddol a ddatblygwyd mewn ymateb i adolygiad Camm fel canllaw ar gyfer strwythur yr adroddiad blynyddol.

25. Rhaid i’r adroddiad blynyddol gynnwys datganiad ar gydymffurfiaeth y sefydliad ag adolygiad Camm Ymrwymiad i Weithredu, gan gynnwys cynnydd tuag at weithredu argymhellion yr adolygiad yn llawn, lle na lwyddwyd i wneud hynny eisoes.

Datgeliadau partïon cysylltiedig

26. Atgoffir sefydliadau o’r gofynion datgelu ar gyfer trafodion partïon cysylltiedig. Rhaid datgelu trafodion o’r fath sy’n cynnwys ymddiriedolwyr, p’un a ydynt yn cael eu cynnal ar sail hyd braich ai peidio, ynghyd ag enw(au) y parti neu’r partïon cysylltiedig sy’n gwneud y trafodion. Dylai’r datgeliad hefyd gynnwys disgrifiad o’r berthynas rhwng y partïon (gan gynnwys buddiant y parti neu’r partïon cysylltiedig yn y trafodiad, disgrifiad o’r trafodiad, a’r symiau dan sylw).

27. Rhaid i sefydliadau ddatgelu rhestr o ymddiriedolwyr sy’n dal swydd yn ystod y flwyddyn ynghyd â manylion penodiadau ac ymddiswyddiadau hyd at y dyddiad llofnodi.

Tâl staff ar gyflog uwch

28. Yn unol â gofynion Llywodraeth Cymru i fod yn agored a thryloyw, mae’n ofynnol i sefydliadau ddatgelu’r canlynol:

a. cyfanswm tâl gwirioneddol pennaeth y sefydliad;

b. tâl sylfaenol a chyfanswm tâl pennaeth y sefydliad, wedi’i gyflwyno ar ffurf cymhareb o gyflogau sylfaenol a chyfanswm cyflogau amser llawn staff;

c. cyfiawnhad dros dâl pennaeth y sefydliad;

d. tâl aelodau o staff sy’n derbyn cyflog uwch mewn bandiau o £5,000 gan ddefnyddio £100,000 fel man cychwyn;

e. cyfanswm y tâl i bersonél rheoli allweddol, ynghyd â naill ai nifer y personél rheoli allweddol neu restr o swyddi cymwys; a

f. manylion unrhyw iawndal a dalwyd neu sy’n daladwy i bennaeth y sefydliad ac i staff y mae eu tâl blynyddol yn fwy na £100,000, neu ddatganiad yn cadarnhau nad oedd unrhyw iawndal yn daladwy i staff ar y lefel hon yn ystod y flwyddyn.

Anogir sefydliadau i roi sylw arbennig i’r gofynion datgelu ar gyfer staff â chyflog uwch fel y manylir uchod, yn enwedig o ran y diffiniad o ‘dâl’ a’r dadansoddiad o gyflog, buddion mewn nwyddau a chyfraniadau pensiwn y cyflogwr. Ceir manylion pellach am y gofynion yn Atodiad A am dâl ac Atodiad B am iawndal.

Deddf Elusennau 2011

29. Cynghorir sefydliadau, o dan Ddeddf Elusennau 2011 y dylid cynnwys yr wybodaeth ganlynol yn eu datganiadau ariannol archwiliedig a’r adroddiadau cysylltiedig:

a. statws elusennol y sefydliad;

b. yr ymddiriedolwyr a wasanaethodd ar unrhyw adeg yn ystod y flwyddyn ariannol a hyd at y dyddiad y cymeradwywyd y datganiadau ariannol yn ffurfiol;

c. datganiad bod yr elusen wedi rhoi sylw i ganllawiau’r Comisiwn Elusennau ar fudd y cyhoedd;

d. adroddiad sy’n egluro sut mae’r sefydliad wedi cyflawni ei ddibenion elusennol er budd y cyhoedd; a

e. gwybodaeth am daliadau i ymddiriedolwyr neu ar eu rhan, gan gynnwys treuliau; taliadau i ymddiriedolwyr am wasanaethu fel ymddiriedolwyr (a thaliadau o’r fath sydd wedi’u hepgor); trafodion partïon cysylltiedig sy’n cynnwys ymddiriedolwyr.

Dyddiad cyflwyno datganiadau ariannol archwiliedig i Medr

30. Dylid paratoi’r adroddiad a’r cyfrifon blynyddol fel eu bod y flwyddyn yn dod i ben ar 31 Gorffennaf.

31. Dyma’r dyddiadau cau terfynol ar gyfer cyflwyno datganiadau ariannol archwiliedig i Medr a’u cyhoeddi:

Dyddiad cau
Datganiadau ariannol archwiliedig30 Tachwedd 2025
Cyhoeddi ar y wefan31 Ionawr 2026
Datganiadau ariannol is-gyrff archwiliedig31 Rhagfyr 2025

32. Os daw sefydliad yn ymwybodol na fydd y gofynion uchod wedi’u cyflawni erbyn y dyddiadau cau, bydd Medr yn disgwyl cael gwybod am yr oedi a’r rhesymau am hynny ymlaen llaw, ynghyd â llinell amser ddisgwyliedig, a diweddariad rheolaidd.

33. Os bydd hi’n amlwg bod datganiadau ariannol is-gorff yn amherthnasol i farn archwilio’r grŵp, gellir defnyddio dyddiad cau arferol Tŷ’r Cwmnïau (30 Ebrill) neu’r Comisiwn Elusennau (31 Mai). Rhaid i sefydliadau a’u harchwilwyr hysbysu Medr yn ysgrifenedig cyn 31 Rhagfyr 2025 gan gadarnhau na fydd yr is-gorff/is-gyrff a enwir yn effeithio ar farn archwilio’r grŵp yn unigol na chyda’i gilydd, a’u bod yn gallu defnyddio’r eithriad hwn. Nid yw’r eithriad hwn yn berthnasol i is-gyrff sy’n cyflawni gweithgareddau trydyddol a fyddai oddi mewn i gylch gwaith Medr.

34. Dylid cyflwyno datganiadau ariannol i [email protected].

35. Adolygir y cyfarwyddyd cyfrifon yn flynyddol. Bydd y cyfarwyddyd cyfrifon yn parhau i fod mewn grym oni hysbysir sefydliadau fel arall.

36. Rydym yn argymell rhoi copi o’r cylchlythyr hwn a’i atodiadau gerbron eich Pwyllgorau Cyllid ac Archwilio er gwybodaeth.

Rhagor o wybodaeth

37. Am ragor o wybodaeth, cysylltwch â Diane Rowland ([email protected]).

Medr/2025/03: Cyfarwyddyd cyfrifon i sefydliadau addysg uwch yng Nghymru ar gyfer 2024/25

Dyddiad:  26 Mehefin 2025

Cyfeiriad: Medr/2025/03

At: Benaethiaid sefydliadau addysg uwch yng Nghymru; Brif swyddogion cyllid sefydliadau addysg uwch yng Nghymru

Ymateb erbyn: 30 Tachwedd 2025 [is-gyrff perthnasol 31 Rhagfyr 2025]

Crynodeb: Mae’r cyhoeddiad hwn yn darparu gwybodaeth am ofynion Medr ynghylch fformat datganiadau ariannol archwiliedig sefydliadau addysg uwch Cymru.

M/2025/03 Cyfarwyddyd cyfrifon i sefydliadau addysg uwch yng Nghymru ar gyfer 2024/25

Gallwch danysgrifio i ddiweddariadau i fod y cyntaf i wybod am ein cyhoeddiadau, ein newyddion a’n cyfleoedd swydd.

Tanysgrifio

Mae Medr yn parhau i ymgysylltu ynghylch trefniadau rheoleiddio newydd drwy ddigwyddiadau â phresenoldeb uchel

Mae Medr wedi cwblhau’r ail o’i ddigwyddiadau ymgysylltu ar gynigion ar gyfer system newydd i reoleiddio darparwyr addysg drydyddol a hyfforddiant, gyda phartïon â diddordeb a phartïon yr effeithir arnynt.

Mae’r digwyddiadau, gyda 150 o bobl yn bresennol ym mhob un, wedi rhoi trosolwg o’r hyn y mae’r cynigion yn ei olygu i’r sector, y sail resymegol wrth wraidd penderfyniadau a sut y gall y sector gynorthwyo ymhellach i lunio’r rheoliadau terfynol, y daw’r rhan fwyaf ohonynt i rym o 1 Awst 2026.

Mae’r rhain ar gael i’w gwylio eto:

Ymgynghoriad ar system reoleiddio newydd gan gynnwys amodau cofrestru a chyllid

Mae Medr yn awyddus i sicrhau bod pob rhanddeiliad yn hyddysg yng nghynigion y fframwaith rheoleiddio ac yn ymgysylltu’n dda â nhw – sy’n cynnwys amodau rheoleiddio a chyllido amrywiol, pwerau ymyrryd a’r fframwaith ansawdd.

Lansiwyd cam cyntaf yr ymgynghoriad ar 15 Mai a daw’r cam hwnnw i ben ar 18 Gorffennaf – anogir a chroesewir pob safbwynt. Gellir anfon unrhyw gwestiynau pellach at [email protected] am ymateb.

Gallwch danysgrifio i ddiweddariadau i fod y cyntaf i wybod am ein cyhoeddiadau, ein newyddion a’n cyfleoedd swydd.

Tanysgrifio

Medr yn dathlu achrediad Cyflog Byw

Mae Medr, y corff sy’n gyfrifol am gyllido a rheoleiddio addysg drydyddol ac ymchwil yng Nghymru wedi cael ei achredu gan y Living Wage Foundation fel cyflogwr Cyflog Byw.

Nod yr ymrwymiad i Gyflog Byw yw cefnogi cyflogeion drwy roi safon byw weddus iddynt, a chynyddu safonau er mwyn mynd i’r afael â thlodi mewn gwaith.

Mae’r achrediad yn golygu bod Medr wedi ymrwymo i dalu Cyflog Byw go iawn i’w holl gyflogeion a’i weithwyr contract.

Mae hyn yn adeiladu ar ymrwymiad Medr i bartneriaeth gymdeithasol, ar ôl troi’n un o’r cyrff cyntaf yng Nghymru i sefydlu consensws ag undebau llafur ynghylch ein hamcanion llesiant, yn unol â nodau partneriaeth gymdeithasol Llywodraeth Cymru.

Yn ôl James Owen, Prif Weithredwr Medr:

“Rydym am fod yn sefydliad sy’n croesawu arfer gorau, yn trin staff yn deg ac, wrth wneud hynny, yn arddangos arweinyddiaeth i’r sector addysg drydyddol ac ymchwil.

“Rydym wrth ein bodd ein bod wedi dod i gytundeb â PCS, ein hundeb llafur cydnabyddedig, ynghylch ein hamcanion llesiant cyn cwblhau ein Cynllun Strategol cyntaf yn gynharach eleni. Rydym yn gweithio’n agos gyda phob partner, gan gynnwys yr undebau, i sicrhau bod nodau ac anghenion y sefydliad yn cyd-fynd yn agos â nodau ac anghenion ein gweithlu.”

Gallwch danysgrifio i ddiweddariadau i fod y cyntaf i wybod am ein cyhoeddiadau, ein newyddion a’n cyfleoedd swydd.

Tanysgrifio

Adlewyrchu ehangder cylch gwaith Medr wrth iddo gyhoeddi ei Gynllun Gweithredol cyntaf

Mae Medr, y corff sy’n cyllido ac yn rheoleiddio addysg drydyddol ac ymchwil yng Nghymru, wedi cyhoeddi ei Gynllun Gweithredol cyntaf.

Daw hyn ar ôl cyhoeddi ei Gynllun Strategol ym mis Mawrth 2025, a oedd yn amlinellu ei uchelgeisiau ar gyfer sector mwy cydgysylltiedig a chynhwysol.

Mae’r Cynllun Gweithredol, sy’n cwmpasu blwyddyn ariannol 2025-26, yn amlygu’r ystod o weithgareddau y bydd Medr yn eu cyflawni dros y misoedd nesaf i gefnogi cydraddoldeb, y Gymraeg a chyfranogiad. Mae hefyd yn amlinellu’r gweithgareddau allweddol a fydd yn gwella’r ffordd y caiff y sector addysg drydyddol yng Nghymru ei gyllido a’i reoleiddio, mewn cydweithrediad gyda darparwyr, partneriaid a rhanddeiliaid.

Maent yn cynnwys:

  • Cefnogi sector addysg drydyddol ac ymchwil eangfrydig, diogel a chyfartal, y mae llesiant, ffyniant a llais dysgwyr yn ganolog iddo.
  • Datblygu system reoleiddio a fframwaith ansawdd newydd a chadarn gan barhau i weithredu trefniadau presennol yn y cyfamser.
  • Deall a datblygu’r sgiliau a’r ddarpariaeth y mae ar ddysgwyr a chymunedau eu hangen.
  • Annog darparwyr arloesol a blaengar sy’n cefnogi eu staff a phartneriaethau cymdeithasol.
  • Datblygu amgylcheddau ymchwil ac arloesi sy’n cael effaith fawr ac sy’n gefnogol.
  • Datblygu cynllun Cymraeg cenedlaethol ar gyfer y sector addysg drydyddol ac ymchwil.
  • Mynd ati ymhellach i wreiddio sylfaen data a thystiolaeth ar gyfer cynllunio a gwneud penderfyniadau ar draws Medr ac ar gyfer y sector.
  • Cefnogi gweithlu effeithiol ac amrywiol o fewn Medr; a gwreiddio egwyddorion partneriaeth gymdeithasol.

Meddai Simon Pirotte OBE, Prif Weithredwr Medr:

“Roedd ein Cynllun Strategol yn seiliedig ar ymrwymiadau sefydlu a thwf. Yn awr rydym wedi cymryd yr uchelgeisiau hynny a blaenoriaethu meysydd y mae arnom eisiau gwneud cynnydd cyflym a sylweddol ynddynt i gyflawni’r ymrwymiadau sefydlu hynny. Mae’r Cynllun Gweithredol yn dangos yr hyn y byddwn yn ei wneud i gyrraedd ein nodau.

“Rydym yn lansio ein Cynllun Gweithredol ar adeg allweddol o ran cryfhau ein dyletswyddau. Rydym newydd agor ein hymgynghoriad mawr cyntaf ar system newydd i reoleiddio darparwyr addysg drydyddol a hyfforddiant. Mae mewnbwn darparwyr a rhanddeiliaid yn hollbwysig i sicrhau system reoleiddio sy’n gwireddu’r uchelgeisiau hyn, ac rydym yn croesawu ac yn annog pob ymgysylltiad yn ystod y broses hon.

“Eto, mae’r edefyn sy’n rhedeg trwy ein sefydliad yn dal i fod yr un fath: bod popeth a wnawn yn canolbwyntio ar ddysgwyr – yn eu holl amrywiaeth. Bydd y ffocws clir hwn yn ein helpu ni, ynghyd â darparwyr a phartneriaid eraill, i wireddu ein gweledigaeth ar gyfer system addysg drydyddol ac ymchwil sy’n canolbwyntio ar anghenion dysgwyr, cymdeithas a’r economi, gyda rhagoriaeth, cydraddoldeb ac ymgysylltu’n ganolog iddi.”

Cynllun Gweithredol Medr 2025-26

Gallwch danysgrifio i ddiweddariadau i fod y cyntaf i wybod am ein cyhoeddiadau, ein newyddion a’n cyfleoedd swydd.

Tanysgrifio

Medr yn penodi James Owen yn Brif Weithredwr parhaol cyntaf

Mae Medr, y corff sy’n gyfrifol am gyllido a goruchwylio addysg drydyddol ac ymchwil yng Nghymru, wedi cyhoeddi heddiw ei fod wedi penodi James Owen fel ei Brif Weithredwr newydd.

Bydd James yn olynu’r Prif Weithredwr interim, Simon Pirotte, ac yntau wedi bod yn Brif Swyddog Gweithredu Medr ers i’r corff ddod i fodolaeth y llynedd.

Wrth gyhoeddi’r penodiad, meddai Cadeirydd Medr, yr Athro Fonesig Julie Lydon: “Mae’n dda iawn wir gennyf gyhoeddi’r penodiad hwn. Mae James wedi rhagori ochr yn ochr â Simon wrth sefydlu Medr ac edrychaf ymlaen at weithio gydag ef i sicrhau bod ei safonau uchel a’i arbenigedd yn trosi’n weithgarwch gan Medr i wireddu ei uchelgeisiau i gefnogi ac annog sector addysg drydyddol ffyniannus yng Nghymru.”

Meddai Vikki Howells, y Gweinidog Addysg Bellach ac Uwch:  “Rwy’n croesawu penodiad Prif Weithredwr parhaol cyntaf Medr. Roedd Mr Owen yn llwyddiannus ymhlith ymgeiswyr cryf iawn yn ôl yr hyn a ddeallaf ac edrychaf ymlaen at barhau i weithio gydag ef a’r tîm ehangach yn Medr wrth inni wireddu ein huchelgeisiau cyffredin ar gyfer dysgwyr ledled Cymru. Hoffwn hefyd ddiolch i Simon Pirotte am ei waith fel Prif Weithredwr interim ac yntau wedi helpu i sefydlu Medr.”

Ychwanegodd James Owen, a fydd yn dechrau yn ei rôl newydd dros yr wythnosau nesaf: “Rwyf wrth fy modd fy mod wedi cael fy mhenodi’n Brif Weithredwr Medr. Rwy’n llwyr ymwybodol o’r heriau a’r cyfleoedd sy’n wynebu’r sector yng Nghymru ac edrychaf ymlaen at gydweithio’n agos gyda’n partneriaid i sicrhau ein bod yn defnyddio’r holl arbenigedd ac ysgogwyr sydd gan Medr hyd yr eithaf i gyflawni sector addysg drydyddol ac ymchwil sy’n gydnerth ac yn ffyniannus i’n dysgwyr, ein sefydliadau ac i Gymru.”

Nodiadau

Daw James â chyfoeth o brofiad, yn fwyaf diweddar yn ei rôl fel Prif Swyddog Gweithredu Medr ac yn flaenorol ar draws nifer o rolau arwain wrth galon Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU. Ac yntau’n un o Gymrodorion Siartredig y Sefydliad Siartredig Personél a Datblygu, mae gan James hanes profedig o sicrhau’r gorau gan bobl a’u cefnogi hwy a’r rhai o’u cwmpas i gyrraedd eu potensial.

Bydd Mr Pirotte, a benodwyd yn wreiddiol gan Weinidogion Llywodraeth Cymru yn 2023 mewn rôl am gyfnod penodedig tan fis Medi, yn parhau yn ei rôl interim nes bod James yn ymgymryd yn ffurfiol â’i ddyletswyddau fel Prif Weithredwr.

Gallwch danysgrifio i ddiweddariadau i fod y cyntaf i wybod am ein cyhoeddiadau, ein newyddion a’n cyfleoedd swydd.

Tanysgrifio

Sta/Medr/13/2025: Rhaglenni dysgu prentisiaeth a ddechreuwyd: Tachwedd 2024 i Ionawr 2025 (dros dro)

  • Dechreuodd 3,620 o raglenni dysgu prentisiaeth yn Ch2 2024/25 (p), o gymharu â 4,525 yn Ch2 2023/24.
  • Ymhlith y Prentisiaethau lefel 3 y gwelwyd y gostyngiadau mwyaf o gymharu â Ch2 y flwyddyn gynt, sy’n ostyngiad o 26%.
  • Roedd 205 yn llai o brentisiaethau adeiladu a ddechreuwyd o’i gymharu â Ch2 yn y flwyddyn flaenorol, sy’n ostyngiad o 48%.
  • Gofal Iechyd a Gwasanaethau Cyhoeddus oedd y sector eang mwyaf poblogaidd yn Ch2 2024/25 (p) hefo 1,720 raglenni dysgu prentisiaethau yn ddechreuwyd. Roedd 48% o’r holl raglenni dysgu prentisiaethau a ddechreuwyd mewn Gofal Iechyd a Gwasanaethau Cyhoeddus.
  • Roedd 62% o raglenni dysgu prentisiaeth wedi’u dechrau gan ddysgwyr benywaidd yn Ch2 2024/25 (p), roedd hyn wedi cynyddu 3 pwynt canran o gymharu â Ch2 2023/24.
  • Roedd 42% o raglenni dysgu prentisiaeth wedi’u dechrau gan ddysgwyr 25 i 39 oed yn Ch2 2024/25 (p) o gymharu â 38% yn Ch2 y flwyddyn gynt.
  • Roedd 15% o raglenni dysgu prentisiaeth wedi’u dechrau gan ddysgwyr o gefndiroedd lleiafrifol ethnig yn Ch2 2024/25 (p), roedd hyn wedi cynyddu 3 pwynt canran o gymharu â Ch2 2023/24.
  • Roedd 13% o raglenni dysgu prentisiaeth wedi’u dechrau yn Ch2 2024/25 (p) gan ddysgwyr a oedd yn nodi bod ganddynt anabledd ac/neu anhawster dysgu, roedd hyn wedi cynyddu 2 pwynt canran o gymharu â Ch2 2023/24.
  • Mae 73,795 o brentisiaethau wedi’u dechrau ers Ch4 2020/21, yn rhan o’r cynnydd tuag at darged Llywodraeth Cymru o 100,000 o brentisiaethau.
  • Roedd y Rhaglen Lywodraethu’n cynnwys targed i greu 125,000 o brentisiaethau pob oed. Yn ystod cyfarfod Pwyllgor yr Economi, Masnach a Materion Gwledig ar 26 Mehefin 2024, fe gytunodd Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi, Ynni a’r Gymraeg ar darged newydd o 100,000 o brentisiaethau pob oed i gynnal targed tymor blaenorol y Senedd o 100,000.

Nodyn: Mae (p) yn dynodi ffigurau dros dro.

Roedd cyllideb Llywodraeth Cymru ar gyfer prentisiaethau yn y flwyddyn ariannol 2023-24 yn £139m ac yn £144m yn 2024-25 (Ffynhonnell: Cyllideb Derfynol 2023 i 2024 / Cyllideb Derfynol 2024 i 2025).

Yn ystod blynyddoedd blaenorol, roedd cyllid ychwanegol ar gyfer prentisiaethau o Gronfa Gymdeithasol Ewrop (dros £40m yn 2023-24 Drafft Cyllid 2025 i 2026: tystiolaeth i Bwyllgor Economi, Masnach a Materion Gwledig y Senedd). Fe ddaeth hyn i ben erbyn y flwyddyn ariannol 2024-2025.

Rhaglenni dysgu Prentisiaeth a ddechreuwyd: dangosfwrdd rhyngweithiol

Sta/Medr/13/2025: Rhaglenni dysgu prentisiaeth a ddechreuwyd: Tachwedd 2024 i Ionawr 2025 (dros dro)

Dogfen gyfeiriol ystadegau swyddogol:  Sta/Medr/13/2025  

Dyddiad:  04 Mehefin 2025

Crynodeb: Ystadegau ar rhaglenni dysgu prentisiaeth a ddechreuwyd. Yn cynnwys data chwarterol ynghylch nifer y rhaglenni dysgu prentisiaeth a ddechreuwyd.

Sta/Medr/13/2025 Rhaglenni dysgu prentisiaeth a ddechreuwyd: Tachwedd 2024 i Ionawr 2025 (dros dro)

Dogfennau eraill

Gallwch danysgrifio i ddiweddariadau i fod y cyntaf i wybod am ein cyhoeddiadau, ein newyddion a’n cyfleoedd swydd.

Tanysgrifio

Aelodau Pwyllgor – Pwyllgor Pobl a Diwylliant

Dyddiad cau: Dydd Llun 16 Mehefin 2025

Bydd y Pwyllgor yn sicrhau bod y Strategaeth yn cyd-fynd â gweledigaeth a gwerthoedd Medr, a bydd yn monitro ac yn cynghori Bwrdd Medr ynghylch perfformiad y sefydliad yn erbyn y Strategaeth.

Rydym yn chwilio am aelodau annibynnol ag awch am ddatblygu pobl ac amrywiaeth o brofiad o feithrin diwylliant, capasiti a gallu sefydliadol i ddod â safbwynt annibynnol, allanol i waith y Pwyllgor.

Yn ddelfrydol bydd gennych brofiad/cefndir mewn un neu fwy o’r meysydd canlynol:

  • datblygu a gweithredu Strategaeth Pobl a Diwylliant
  • datblygu pobl ac arweinwyr
  • datblygu sefydliadol a rheoli newid
  • tâl a chydnabyddiaeth ariannol
  • gweithio mewn partneriaeth gymdeithasol gydag undebau llafur
Manylion llawn, a sut i wneud cais Ffurflen monitro cydraddoldeb

Gallwch danysgrifio i ddiweddariadau i fod y cyntaf i wybod am ein cyhoeddiadau, ein newyddion a’n cyfleoedd swydd.

Tanysgrifio