Nodyn

Mae ystadegau dysgu cymunedol awdurdodau lleol wedi cael eu tynnu o’r datganiad hwn oherwydd problemau’n gysylltiedig ag ansawdd data. Gweler yr wybodaeth am Ansawdd a Methodoleg am fanylion yr ymchwiliad sy’n cael ei gynnal i’r problemau ansawdd data, a’r ymdriniaeth â’r problemau hynny.

Nid yw’r problemau ansawdd data yn berthnasol i unrhyw ddata dysgu cymunedol a gyflwynir gan golegau. Mae dysgu cymunedol lle bo colegau’n ddarparwyr arweiniol yn dal wedi’i gynnwys yn yr adroddiad yn rhan o addysg bellach ran-amser.

Prif bwyntiau

• Roedd 155,580 o ddysgwyr mewn addysg bellach, prentisiaethau neu ddarpariaeth dysgu arall seiliedig ar waith yn ystod blwyddyn academaidd 2023/24.
• Mae niferoedd dysgu rhan-amser yn gwella, ar ôl dirywiad hir.
• Bu gostyngiad o 5% yn nifer y prentisiaethau a ddechreuwyd, o gymharu â’r flwyddyn gynt.
• Mae prentisiaethau Lefel 3 ar gynnydd, a phrentisiaethau sylfaen yn gostwng, o gymharu â’r flwyddyn gynt.
• Mae mwy o ddysgwyr yn astudio o leiaf yn rhannol yn Gymraeg.
• Bu cynnydd mewn gweithgareddau Paratoi am Fywyd a Gwaith.
• Bu cynnydd yng nghanran y cyrsiau dysgu seiliedig ar waith a ddilynwyd gan ddysgwyr o gefndiroedd lleiafrifol ethnig heblaw Gwyn.
• Mae dysgwyr a gafodd brofiad o amddifadedd yn ystod yr ysgol uwchradd yn llai tebygol o ddilyn cymwysterau Safon Uwch.

Dysgwyr yn ôl math o ddysgu a darparydd

• Disgrifiad: Roedd 130,745 o ddysgwyr mewn colegau. Roedd yna 47,855 o brentisiaid, wedi’u rhannu rhwng colegau a darparwyr hyfforddiant eraill.
• [Nodyn 1]: Bydd rhai dysgwyr wedi astudio gyda sawl math o ddarparydd.
• Data yn Nhabl 1.1 ar y daenlen atodol

Mae addysg bellach yn cynnwys dysgwyr sy’n astudio Safon Uwch a chymwysterau cyffredinol eraill, yn ogystal â dysgwyr sy’n astudio cymwysterau galwedigaethol (er enghraifft cymwysterau BTEC).

Mae ‘dysgu arall seiliedig ar waith’ yn cynnwys cymwysterau pontio i bobl sy’n gweithio gyda phlant mewn lleoliadau chwarae neu ofal plant.

Cyflwyniad

1. Mae’r adroddiad hwn yn cyflwyno amcangyfrif o gyfranogiad cychwynnol mewn addysg uwch (AU) ar gyfer y boblogaeth 17 i 30 oed yng Nghymru ar gyfer y blynyddoedd academaidd rhwng 2016/17 a 2022/23.

2. Amcangyfrif yw’r mesur Cyfranogiad Cychwynnol mewn Addysg Uwch (HEIP) o’r tebygolrwydd y bydd person sy’n hanu o Gymru’n cyfranogi mewn AU erbyn y bydd yn 30 oed. Mae’r dadansoddiad hefyd yn bwrw golwg ar y gwahaniaeth yn y mesur HEIP rhwng gwrywod a benywod. Ceir esboniad llawn o’r fethodoleg a’r ffynonellau data yn yr adran ar fethodoleg.

3. Ystadegau Swyddogol sydd Wrthi’n Cael Eu Datblygu yw’r ystadegau yn y cyhoeddiad hwn gan ein bod wrthi’n datblygu’r mesur hwn ac yn cydnabod bod cyfyngiadau i’r fethodoleg a ddefnyddir. Trwy gyhoeddi’r wybodaeth hon fel Ystadegau Swyddogol sydd Wrthi’n Cael Eu Datblygu gall defnyddwyr fod yn rhan o ddatblygu’r ystadegau hyn a chyfrannu at eu gwneud mor ddefnyddiol a pherthnasol â phosibl.

4. Byddem yn croesawu unrhyw adborth ar gynnwys y cyhoeddiad hwn pa un a yw’n ymwneud â’r fethodoleg ynteu â pha wybodaeth allai gael ei chynnwys i’w wneud hwn ddefnyddiol i chi. I ddarparu adborth anfonwch neges e-bost atom yn [email protected].

Pam ein bod yn cyhoeddi’r ystadegau hyn

5. Un o ddyletswyddau strategol Medr fel a nodir yn Neddf Addysg Drydyddol ac Ymchwil (Cymru) 2022 yw “annog unigolion sy’n preswylio fel arfer yng Nghymru, yn benodol y rheini sydd ag anghenion dysgu ychwanegol, i gymryd rhan mewn addysg drydyddol”. Y bwriad wrth gyhoeddi’r mesur hwn yw darparu peth tystiolaeth ynglŷn â chyfranogiad mewn AU, gan fwydo i mewn i’r wybodaeth ar y cyfan ar gyfer cyfranogiad yn y sector addysg drydyddol ehangach.

6. Un arall o ddyletswyddau strategol Medr yw “hybu cynyddu cyfranogiad, gan bersonau sy’n aelodau o grwpiau sydd heb gynrychiolaeth ddigonol, mewn addysg drydyddol Gymreig”. Yn ogystal â mesur HEIP cyffredinol ar gyfer Cymru, mae’r cyhoeddiad hwn hefyd yn cynnwys rhaniad yn ôl rhyw i gymharu cyfranogiad cychwynnol mewn AU ymhlith gwrywod a benywod. Er mai hon yw’r unig nodwedd bersonol sydd wedi cael ei chynnwys yma, rhan o ddatblygu’r mesur hwn fydd ymchwilio i weld a allai nodweddion eraill gael eu cynnwys i ddarparu mwy o fewnwelediad i’r gwahaniaethau mewn cyfranogiad mewn AU gan wahanol grwpiau o boblogaeth Cymru.

7. Mae cyfranogiad mewn addysg drydyddol wedi bod yn faes y rhoddir ffocws cynyddol arno yn yr amgylchedd polisi ehangach yng Nghymru. Yn 2022, rhoddodd Llywodraeth Cymru gomisiwn i Ganolfan Polisi Cyhoeddus Cymru i gynnal adolygiad o dystiolaeth ac arfer gorau ar annhegwch mewn addysg drydyddol yng Nghymru. Cyhoeddwyd yr adroddiad dilynol ym mis Hydref 2024. Ym mis Tachwedd 2024, fe gychwynnodd Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg y Senedd ymchwiliad i lwybrau at addysg a hyfforddiant ôl-16 gyda ffocws penodol ar gyfranogiad. Mae’r ymchwiliad wrthi’n mynd rhagddo

8. Ni chyhoeddwyd mesur o gyfranogiad cychwynnol mewn AU ar gyfer Cymru ers 2016 pan gyhoeddodd Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru (CCAUC) ystadegau ar gyfer blwyddyn academaidd 2012/13. Yn ystod y cyfnod hwn fe ddaliwyd i gynhyrchu mesurau cyfranogiad ar gyfer Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon gan olygu bod bwlch yn y dystiolaeth ar gyfer Cymru. Fodd bynnag, mae gwahaniaethau methodolegol yn cyfyngu ar y gallu i gymharu’r gwahanol fesurau ledled y DU. Mae gwybodaeth am yr hyn a gyhoeddir yng ngweddill y DU wedi ei chynnwys mewn adran ddiweddarach.

Methodoleg

9. Y mesur HEIP yw swm y cyfraddau cyfranogiad cychwynnol ar gyfer pob oedran o 17 i 30 gan gynnwys yr oedrannau hynny. Y cyfraddau cyfranogiad cychwynnol yw’r gyfran o bob grŵp oedran sy’n cyfranogi mewn AU am y tro cyntaf ac i gyfrifo hyn mae angen dau ddarn o wybodaeth arnom. Y darn cyntaf o wybodaeth yw nifer y myfyrwyr o bob oedran sy’n cyfranogi mewn AU am y tro cyntaf a’r ail yw’r holl boblogaeth o’r oedran hwnnw yng Nghymru.

Cam 1: Amcangyfrif nifer y myfyrwyr sy’n cyfranogi’n gychwynnol mewn AU

10. Rydym yn defnyddio tair ffynhonnell ddata i amcangyfrif nifer y myfyrwyr o bob oedran sy’n cyfranogi mewn AU am y tro cyntaf. Y ffynonellau hyn yw Cofnod Myfyrwyr yr Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch (HESA), cofnod Amgen Myfyrwyr HESA (ar gyfer y blynyddoedd rhwng 2014/15 a 2021/22) a Chofnod Dysgu Gydol Oes Cymru (LLWR) o 2016/17 ymlaen a gesglir gan Lywodraeth Cymru.

11. Ar gyfer cofnodion HESA rydym wedi cysylltu data rhwng 2004/05 a 2022/23 i adnabod pan fo person yn ymddangos nifer o weithiau yn y data. Darperir manylion y cysylltu hwn yn Atodiad A. Gyda’r cofnodion wedi eu cysylltu rydym yn dod o hyd i’r cofnod cynharaf ar gyfer myfyriwr lle gwnaethant astudio, neu lle’r oedd disgwyl iddynt barhau i astudio, am o leiaf 6 mis i sicrhau bod ganddynt ymgysylltiad sylweddol ag AU. Rydym hefyd yn gwirio a ydynt wedi ennill cymhwyster ar lefel AU yn flaenorol ac yn hepgor y rheiny sydd wedi gwneud, gan y byddant wedi cyfranogi mewn AU yn flaenorol.

12. Ar gyfer y data LLWR, rydym yn adnabod y flwyddyn academaidd gyntaf lle mae gan fyfyriwr naill ai rhaglen dysgu neu weithgaredd dysgu sydd ar lefel sy’n gyfwerth â Lefel 4 neu uwch yn Fframwaith Credydau a Chymwysterau Cymru (FfCaChC). Fel gyda data HESA rydym yn ei gwneud yn ofynnol bod y rhaglen berthnasol neu’r gweithgaredd perthnasol yn para, neu fod disgwyl iddi/iddo bara, o leiaf 6 mis. Mae myfyrwyr a oedd â chymhwyster ar lefel AU ar adeg mynediad yn cael eu hepgor eto.

13. Caiff cyfranogiad cychwynnol myfyrwyr ei adnabod ar wahân ar gyfer data HESA a LLWR felly mae nifer y cyfranogwyr cychwynnol yn y naill a’r llall yn cael eu cyfuno i roi cyfanswm y cyfranogwyr cychwynnol ym mhob blwyddyn academaidd. Caiff y cyfranogwyr cychwynnol eu rhannu yn ôl eu hoedran ar 31 Awst ar ddechrau’r flwyddyn academaidd, e.e. ar gyfer blwyddyn academaidd 2022/23 cyfrifir oedrannau’r myfyrwyr fel yr oedd ar 31 Awst 2022.

Cam 2: Amcangyfrif yr holl boblogaeth

14. Defnyddir dwy ffynhonnell ddata i amcangyfrif poblogaeth Cymru, sef yr amcangyfrif poblogaeth y tu allan i’r tymor yng Nghyfrifiad 2021 a’r amcangyfrifon poblogaeth canol blwyddyn ar gyfer Cymru rhwng 2016 a 2022, sydd ill dwy’n cael eu cynhyrchu gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol (ONS).

15. Y sail ar gyfer yr amcangyfrif o’r boblogaeth yw’r amcangyfrifon poblogaeth y tu allan i’r tymor yng Nghyfrifiad 2021. Cynhyrchir y boblogaeth y tu allan i’r tymor gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol fel rhan o’i hallbynnau o’r cyfrifiad, a’r boblogaeth breswyl arferol ydyw ond gyda phlant ysgol a myfyrwyr amser llawn wedi eu cyfrif yn eu cyfeiriad y tu allan i’r tymor. Mae’r boblogaeth hon wedi cael ei defnyddio fel y sail yn hytrach na defnyddio’r amcangyfrifon canol blwyddyn yn uniongyrchol am bod arnom eisiau cyfrif myfyrwyr yn y lle y maent yn byw fel arfer yn hytrach na’r lle y maent yn astudio.

16. Mae’r boblogaeth y tu allan i’r tymor yn seiliedig ar ddiwrnod Cyfrifiad 2021, sef 21 Mawrth 2021, felly fe wneir addasiad i heneiddio’r boblogaeth i 31 Awst 2021 i gyd-fynd â‘r dyddiad a ddefnyddiwyd yn y data myfyrwyr. Er enghraifft, amcangyfrifir bod nifer y rhai 18 oed yn gyfran o’r bobl 17 oed sydd wedi troi’n 18 oed ers 21 Mawrth a chyfran y bobl 18 oed nad ydynt wedi troi’n 19 oed eto ers 21 Mawrth.

17. Gwneir addasiad tebyg i’r amcangyfrifon canol blwyddyn i heneiddio’r poblogaethau hyn o 30 Mehefin, dyddiad yr amcangyfrifon canol blwyddyn, i 31 Awst. Wedyn rydym yn cyfrifo’r newid canrannol rhwng pob amcangyfrif canol blwyddyn addasedig ac amcangyfrif canol blwyddyn addasedig 2021 ar gyfer pob oedran. Cymhwysir y newidiadau canrannol hyn i’r boblogaeth y tu allan i’r tymor addasedig i gynhyrchu amcangyfrif poblogaeth y tu allan i’r tymor fel yr oedd ar 31 Awst ar gyfer pob blwyddyn.

Cam 3: Cyfrifo’r cyfraddau cyfranogiad cychwynnol a’r mesur HEIP

18. Ar gyfer pob oedran rhwng 17 a 30 oed rydym yn cyfrifo’r gyfradd cyfranogiad cychwynnol ar gyfer yr oedran hwnnw trwy rannu nifer y cyfranogwyr cychwynnol o’r oedran hwnnw o gam 1 â’r boblogaeth a amcangyfrifir o’r oedran hwnnw o gam 2.

19. Cyfrifir y mesur HEIP trwy symio’r cyfraddau cyfranogiad cychwynnol ar gyfer pob oedran. Y syniad y tu ôl i hyn yw bod pob cyfradd cyfranogiad unigol yn cynrychioli’r tebygolrwydd y bydd rhywun o’r oedran hwnnw’n cyfranogi mewn AU am y tro cyntaf a thrwy symio’r rhain rydych yn adeiladu’r tebygolrwydd y bydd rhywun yn cyfranogi mewn AU rhwng 17 a 30 oed os yw’r tebygolrwyddau hyn yn aros yr un fath.

20. Er mwyn eglurder, nid yw’r mesur HEIP yr un fath â rhannu cyfanswm y cyfranogwyr cychwynnol 17 i 30 oed mewn blwyddyn academaidd â holl boblogaeth Cymru o’r oedrannau hynny. Byddai hyn yn cynhyrchu ffigwr is o lawer a byddai’n tybio bod rhywun yr un mor debygol o fod yn gyfranogwr cychwynnol mewn AU mewn unrhyw oedran, nad yw’n wir.

Cyfyngiadau

21. Mae nifer o gyfyngiadau i’w nodi mewn perthynas â’r cyfrifiad o’r mesur HEIP a ddefnyddir yn yr adroddiad hwn.
a.) Nid yw cyfranogiad cychwynnol mewn AU trwy astudiaethau nas cesglir yng nghofnodion HESA na LLWR yn cael eu cynnwys yn y mesur hwn. Byddai hyn yn cynnwys unrhyw fyfyrwyr sy’n hanu o Gymru sy’n astudio ar lefel AU mewn colegau addysg bellach yn Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon, rhai sefydliadau AU annibynnol yn y DU neu mewn darparwyr addysg uwch y tu allan i’r DU.
Pe bai rhywun wedi ennill cymhwyster ar lefel AU trwy’r llwybrau uchod yna ni fyddai unrhyw astudiaethau AU pellach a gofnodwyd yn nata HESA neu LLWR yn cael eu cynnwys yn y mesur ychwaith gan y byddent yn cael eu hepgor o ganlyniad i fod yn meddu ar gymhwyster ar lefel AU ar adeg mynediad.
Gallai’r mater hwn gael ei leihau trwy gael ffynonellau data ychwanegol sy’n cwmpasu’r opsiynau eraill hyn ar gyfer astudiaethau ar lefel AU.
b.) Gan nad yw data HESA a data LLWR yn cael eu cysylltu â’i gilydd, byddai’n bosibl i rywun ymddangos fel cyfranogwr cychwynnol yn y ddau pe baent wedi cyfranogi ond heb ennill cymhwyster ar lefel AU. Er enghraifft, gallai rhywun ymddangos yn nata HESA ond ymadael cyn pryd ar ôl blwyddyn heb ennill unrhyw gymwysterau. Gallent ymddangos yn nata LLWR wedyn a dal i gael eu hystyried yn gyfranogwr cychwynnol. Byddai’r mater hwn yn cael ei leihau trwy gysylltu’r setiau data cyn chwilio am gyfranogwyr cychwynnol.
c.) Mae’r mesur yn tybio y bydd y cyfraddau cyfranogiad cychwynnol ar gyfer pob oedran yn parhau; fodd bynnag, nid yw’n rhoi cyfrif am wahaniaethau mewn cyfranogiad rhwng carfannau. Er enghraifft, gallai lefelau cyfranogiad y carfannau o bobl 18 oed yn 2022/23 pan fyddant yn cyrraedd 30 oed fod yn wahanol i rai’r bobl sy’n 30 yn 2022/23 am amrywiaeth o resymau gan gynnwys newidiadau polisi a’r dirwedd economaidd ehangach.
d.) Er bod yr amcangyfrifon poblogaeth a ddefnyddir ar gyfer yr holl boblogaethau i gyd yn ystadegau swyddogol achrededig, fe wnaed nifer o dybiaethau i addasu’r rhain i ateb dibenion y mesur hwn.
Mae’r addasiad cyntaf yn un i heneiddio’r amcangyfrifon i 31 Awst fel bod yr oedran yn debyg i’r oedran a ddefnyddir o’r data myfyrwyr a bod yr oedran yn berthnasol i’r blynyddoedd academaidd. Fodd bynnag, mae’r addasiad hwn yn defnyddio’r dybiaeth bod dyddiadau geni wedi eu dosbarthu’n gyfartal, nad yw’n wir.
Mae’r ail addasiad yn un i ‘dyfu’r’ boblogaeth y tu allan i’r tymor addasedig i greu cyfres amser sy’n seiliedig ar y newidiadau canrannol a welir yn yr amcangyfrifon canol blwyddyn addasedig. Mae hyn yn tybio bod y boblogaeth canol blwyddyn a’r boblogaeth y tu allan i’r tymor yn newid yn ôl yr un gyfradd.
e.) Nid yw’r gwledydd y mae myfyrwyr yn hanu ohonynt yn aros yr un fath. Mae hyn yn golygu nad ydym yn dilyn grŵp penodol o bobl ac yn amcangyfrif faint ohonynt sy’n cyfranogi mewn AU. Yn lle hynny mae’r boblogaeth a gaiff ei hystyried wastad yn newid ac effeithir ar y boblogaeth gan fudo i mewn ac allan.
Er enghraifft, gallai rhywun fyw yng Nghymru nes eu bod yn 24 cyn symud i Loegr, a phe bai’r person yma wedyn yn cyfranogi mewn AU am y tro cyntaf pan fo’n 25 ni fyddai’n cael ei gynnwys yn y cyfrifiad gan y byddai’n hanu o Loegr ar yr adeg honno. I’r gwrthwyneb, byddai rhywun a fu’n byw yn Lloegr cyn symud i Gymru a chyfranogi mewn AU am y tro cyntaf wedyn yn cael ei gynnwys.
f.) Gan nad yw’r fethodoleg hon yn dilyn carfannau penodol o bobl, mae’n anodd cynhyrchu ffigyrau dibynadwy ar nodweddion manylach. Mae hyn yn arbennig o anodd os yw nodweddion yn newid dros amser, er enghraifft pa un a yw rhywun yn byw mewn ardal fwy amddifadus, neu os yw’n anodd cael amcangyfrifon poblogaeth cywir.
g.) Yn niffyg dynodwr cyffredinol i gysylltu cofnodion, defnyddir algorithmau i gysylltu cofnodion myfyrwyr HESA a bydd hyn yn golygu y gwneir rhai cysylltiadau anghywir, neu y gallai cysylltiadau go iawn gael eu colli. Yn achos gwneud cysylltiadau anghywir, yna gallai cyfranogiad cychwynnol unigolyn gael eu ddiystyru gan y byddwn yn credu eu bod wedi cyfranogi mewn AU yn flaenorol. Yn achos colli cysylltiad go iawn yna gallai unigolyn gael ei gyfrif fel cyfranogwr cychwynnol ddwywaith, er y dylai hyn gael ei leihau i’r eithaf trwy hepgor y rhai â chymhwyster blaenorol ar lefel AU a gofnodwyd yn y data.
Gall y cysylltiadau anghywir hyn a wneir neu’r cysylltiadau cywir hyn a gollir ddigwydd oherwydd materion ansawdd data, megis cofnodi gwybodaeth anghywir neu gyfnewid digidau mewn dyddiadau geni. Gallant hefyd ddigwydd pan fo data rhywun yn gywir ond yn amrywio dros amser, er enghraifft defnyddio amrywiadau gwahanol ar eu henw neu os yw rhywun yn newid ei enw.

Canlyniadau

22. Y mesur HEIP yw swm y cyfraddau cyfranogiad cychwynnol ar gyfer pob oedran o 17 i 30 oed mewn blwyddyn academaidd benodol. Nid canran y bobl 17 i 30 oed sy’n cyfranogi mewn AU yn y flwyddyn benodol honno yw’r mesur HEIP. Yn hytrach, amcangyfrif o’r tebygolrwydd y bydd person sy’n hanu o Gymru’n cyfranogi mewn AU erbyn eu bod yn 30 yn seiliedig ar y cyfraddau cyfranogiad cychwynnol yn y flwyddyn honno yw’r mesur HEIP.

23. Roedd y mesur HEIP yn 2022/23 yn 54.6%. Golyga hyn fod y tebygolrwydd amcangyfrifedig y byddai person sy’n hanu o Gymru’n cyfranogi mewn AU erbyn eu bod yn cyrraedd 30 oed yn 54.6% yn seiliedig ar y cyfraddau cyfranogiad cychwynnol ar gyfer pob oedran o 17 i 30 yn 2022/23.

24. Ar ôl gostyngiad rhwng 2016/17 a 2017/18, fe gynyddodd y mesur HEIP bob blwyddyn rhwng 2017/18 a 2020/21 gan gyrraedd uchafbwynt o 58.9%. O’r brig hwn yn 2020/21 bu gostyngiad yn y ddwy flynedd ganlynol i lawr i’r ffigwr o 54.6% yn 2022/23. Bydd pandemig Covid-19 wedi bod yn ffactor ar y lefelau cyfranogiad yn y blynyddoedd mwyaf diweddar.

Yn Ôl Oedran

Tabl 1: Canrannau mynediad cychwynnol yn ôl oedran – 2016/17 i 2022/23

Oedran	2016/17	2017/18	2018/19	2019/20	2020/21	2021/22	2022/23
17	0.8%	0.4%	0.5%	0.6%	0.3%	0.2%	0.2%
18	27.5%	27.4%	27.0%	28.1%	28.4%	29.5%	29.6%
19	10.4%	10.1%	10.3%	10.7%	11.0%	10.2%	9.4%
20	3.4%	3.5%	3.5%	3.5%	3.8%	3.4%	3.3%
21	1.9%	1.9%	2.2%	2.1%	2.4%	2.2%	1.8%
22	1.4%	1.5%	1.6%	1.6%	2.0%	1.7%	1.6%
23	1.2%	1.1%	1.3%	1.5%	1.7%	1.5%	1.3%
24	1.2%	1.2%	1.3%	1.4%	1.6%	1.3%	1.2%
25	1.1%	1.1%	1.2%	1.3%	1.5%	1.3%	1.1%
26	1.0%	1.0%	1.2%	1.3%	1.4%	1.2%	1.0%
27	1.0%	1.0%	1.1%	1.3%	1.3%	1.2%	1.2%
28	1.0%	0.9%	1.1%	1.1%	1.3%	1.1%	1.0%
29	1.1%	0.9%	0.9%	1.1%	1.2%	1.1%	0.9%
30	0.9%	0.8%	1.0%	1.1%	1.2%	1.0%	1.0%
Mesur HEIP	53.9%	52.8%	54.2%	56.6%	58.9%	56.8%	54.6%

25. Daw’r cyfraniad mwyaf at y mesur HEIP gan bobl 18 ac 19 oed. Yn 2022/23 mae’r cyfraddau cyfranogiad cychwynnol ar gyfer y ddau oedran hyn yn cyfrannu 38.9 pwynt canran at y mesur HEIP ar y cyfan o 54.6%.

26. Mae cyfradd cyfranogiad cychwynnol pobl 18 oed wedi cynyddu ym mhob blwyddyn ers 2018/19.

27. Ar gyfer oedrannau eraill fe gynyddodd y cyfraddau cyfranogiad cychwynnol yn gyffredinol rhwng 2017/18 a 2020/21, cyn gostwng yn y ddwy flynedd ganlynol.

Yn Ôl Rhyw

28. Fel gyda’r mesur HEIP cyffredinol, fe ostyngodd y mesur HEIP ar gyfer gwrywod a benywod rhwng 2016/17 a 2017/18 cyn cynyddu bob blwyddyn tan 2020/21. Wedyn bu gostyngiad yn y naill a’r llall o’r ddwy flynedd ganlynol.

29. Mae’r mesur HEIP yn sylweddol uwch ar gyfer benywod na gwrywod, gyda’r bwlch yn cynyddu ar draws y cyfnod. Yn 2016/17 roedd gwahaniaeth o 16.5 pwynt canran o’i gymharu â gwahaniaeth o 21.6 pwynt canran yn 2022/23.

30. Cyrhaeddodd y mesur HEIP ar gyfer benywod frig o 69.8% yn 2020/21 o’i gymharu â 48.3% ar gyfer gwrywod yn yr un flwyddyn. Ers hynny mae’r HEIP wedi gostwng i 65.3% a 43.7% ar gyfer benywod a gwrywod yn y drefn honno yn 2022/23.

Yn Ôl Oedran a Rhyw

Tabl 2: Canrannau mynediad cychwynnol yn ôl oedran a rhyw – 2021/22 a 2022/23

Oedran	Benywod 2021/22	Benywod 2022/23	Gwrywod 2021/22	Gwrywod 2022/23
17	0.2%	0.3%	0.1%	0.2%
18	35.9%	35.1%	23.5%	24.0%
19	11.8%	11.4%	8.5%	7.4%
20	3.9%	3.7%	2.9%	2.8%
21	2.4%	2.1%	2.0%	1.5%
22	2.0%	1.8%	1.4%	1.3%
23	1.9%	1.6%	1.1%	1.0%
24	1.7%	1.5%	1.0%	0.9%
25	1.6%	1.4%	1.0%	0.8%
26	1.4%	1.4%	0.9%	0.7%
27	1.4%	1.4%	0.9%	1.1%
28	1.3%	1.3%	0.8%	0.7%
29	1.4%	1.1%	0.9%	0.7%
30	1.2%	1.2%	0.8%	0.8%
Mesur HEIP	68.0%	65.3%	45.8%	43.7%

31. Dengys Tabl 2 fod y cyfraddau cyfranogiad cychwynnol yn uwch ar gyfer benywod na gwrywod ym mhob oedran rhwng 17 a 30 oed ar gyfer 2021/22 a 2022/23. Felly y mae hi hefyd wrth edrych yn ôl at 2016/17, ac eithrio pobl 17 oed rhwng 2017/18 a 2019/20 pan oedd y cyfraddau’n gyfartal.

32. Fe gynyddodd y gyfradd cyfranogiad cychwynnol cyffredinol ar gyfer pobl 18 oed rhwng 2021/22 a 2022/23; fodd bynnag, wrth edrych ar y mesur yn ôl rhyw, dim ond ar gyfer gwrywod yr oedd hyn yn wir. Fe ostyngodd y gyfradd cyfranogiad cychwynnol ar gyfer benywod 18 oed 0.8 pwynt canran rhwng 2021/22 a 2022/23 tra bo cynnydd o 0.5 pwynt canran wedi bod ar gyfer gwrywod 18 oed.

Mesurau cyfranogiad yng ngweddill y DU

33. Nid oes un mesur o gyfranogiad ledled y DU sy’n ei gwneud hi’n anodd cymharu. Mae’r adran hon yn ymdrin â’r gwahaniaethau a thebygrwydd mewn mesurau cyfranogiad eraill ledled y DU.

Lloegr

34. Mae gan yr Adran Addysg yn Lloegr (DfE) gyfres ystadegol a elwir yn ‘Participation measures in higher education’. Roedd y fethodoleg ar gyfer y gyfres hon yn debyg i’r hyn a ddefnyddiwyd yma hyd at ddatganiad ystadegol yr Adran Addysg yn Lloegr ar gyfer blwyddyn academaidd 2019/20.

35. Cyflwynwyd methodoleg newydd o’r enw’r Mesur Cyfranogiad mewn Addysg Uwch sy’n seiliedig ar Garfannau (CHEP) ar gyfer blwyddyn academaidd 2020/21. Yn lle amcangyfrif cyfranogiad yn y dyfodol erbyn 30 oed gan ddefnyddio lefelau cyfranogiad cyfredol fel y mae’r fethodoleg HEIP yn ei wneud, mae’r CHEP yn tracio carfannau o ddisgyblion ysgol i fesur cyfranogiad.

36. Er bod CHEP yn dra gwahanol i fethodoleg HEIP, mae datganiad 2021/22 yn cynnwys adran ‘Rhagweld cyfranogiad mewn AU yn y dyfodol’ sy’n defnyddio’r data sy’n seiliedig ar garfannau i gynhyrchu amcanestyniad sy’n debycach i sut y llunnir y mesur HEIP.

37. Roedd y rhesymeg dros newid y fethodoleg fel a ganlyn: er bod y mesur HEIP yn cynhyrchu mesur amserol, roedd rhai cyfyngiadau hysbys megis:

• amcangyfrif cyfradd gyfranogiad uwch na’r gyfradd go iawn ar gyfer carfan fynediad benodol pan geir twf cyson mewn cyfraddau mynediad ar gyfer grwpiau oedran iau.
• peidio â gallu creu ffigyrau dibynadwy yn ôl rhanbarth a demograffeg allweddol

38. Roedd yr Adran Addysg yn Lloegr yn teimlo bod y fethodoleg CHEP yn lleihau effaith llifoedd mudo i mewn ac allan dros amser ac na fyddai diwygiadau i amcangyfrifon poblogaeth y Swyddfa Ystadegau Gwladol sy’n digwydd yn dilyn pob Cyfrifiad yn effeithio arni ychwaith.

39. Y fantais arall oedd y byddai’r dull CHEP yn eu galluogi i ddadansoddi cyfranogiad yn ôl nodweddion disgyblion a gymerir o’r cyfrifiad ysgolion megis dadansoddiadau yn ôl rhywedd a rhanbarth yr ysgol a fynychir.

40. Un o anfanteision y fethodoleg newydd yw ei bod yn llai amserol na’r fethodoleg HEIP gan ei bod yn golygu bod angen i bob carfan ysgol 15 oed gyrraedd oedran penodol cyn adrodd arni. Mewn geiriau eraill, ni fyddech ond yn adrodd ar y ganran sy’n cyfranogi mewn AU erbyn 25 oed ar gyfer y rhai sy’n 15 oed ym mlwyddyn academaidd 2024/25, unwaith y mae data blwyddyn academaidd 2034/35 ar gael.

Yr Alban

41. Mae Cyngor Cyllido’r Alban (SFC) yn cynnwys Cyfradd Cyfranogiad Cychwynnol mewn Addysg Uwch (HEIPR) yn nhablau cefndir eu cyhoeddiad ystadegol ‘HE Students and Qualifiers at Scottish Institutions’.

42. Cynhyrchir y gyfradd hon gan ddefnyddio methodoleg debyg i’r hyn a gyflwynwyd ar gyfer Cymru yn y cyhoeddiad hwn, er y bydd gwahaniaethau yn yr union fethodoleg ar gyfer sut y caiff cyfranogiad cychwynnol ei adnabod. Un gwahaniaeth yw ei bod yn cwmpasu’r rhai rhwng 16 a 30 oed yn hytrach na rhwng 17 a 30.

43. Un tebygrwydd i’w nodi yw bod y mesur HEIPR ar gyfer yr Alban hefyd yn cyrraedd brig yn 2020/21. Fodd bynnag, yn wahanol i’r mesur HEIP ar gyfer Cymru, ar ôl gostwng yn 2021/22 fe gynyddodd eto wedyn yn 2022/23.

Gogledd Iwerddon

44. Mae Asiantaeth Ystadegau ac Ymchwil Gogledd Iwerddon (NISRA) wedi cynhyrchu ‘Age Participation Index for Northern Ireland’ ar gyfer y cyfnod rhwng 1998/99 a 2021/22. Mae hwn yn nodi nifer y newydd-ddyfodiaid ifanc (o dan 21 oed) sy’n hanu o Ogledd Iwerddon a ymunodd ag Addysg Uwch amser llawn yn y DU neu yng Ngweriniaeth Iwerddon fel canran o’r boblogaeth 18 oed yng Ngogledd Iwerddon.

Datblygiadau yn y dyfodol

45. Bydd unrhyw adborth a geir yn helpu i gyfarwyddo sut y gellid gwella’r mesur HEIP. Bydd datblygiadau’n cael eu goleuo gan y trafodaethau yr ydym yn eu cael gyda’r rhai sydd â diddordeb yn y maes hwn, ond mae datblygiadau posibl yn cynnwys:

• Cynnwys mwy o weithgarwch AU trwy gael data ar gyfranogwyr cychwynnol sy’n hanu o Gymru sy’n astudio ar lefel AU mewn Darparwyr Addysg Bellach yn Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon.
• Ymchwilio i weld a fyddai’n bosibl adrodd yn gadarn ar ystod ehangach o nodweddion, er enghraifft ethnigrwydd, anabledd a byw mewn ardaloedd mwy amddifadus.
• Ymchwilio i weld a oes posibilrwydd o gynhyrchu cyfraddau cyfranogiad cychwynnol gan ddefnyddio methodoleg sy’n seiliedig ar garfannau fel y mae’r Adran Addysg yn ei wneud ar gyfer Lloegr. Pan ddechreuwyd y gwaith ar y mesur HEIP hwn yng Nghyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru (CCAUC) nid oedd methodoleg a oedd yn seiliedig ar garfannau’n ddichonadwy oherwydd diffyg argaeledd data hydredol. Fodd bynnag. gallai sefydlu Medr ddarparu cyfleoedd newydd.
• Ystyried sut y gellid addasu’r mesur ar gyfer y sector addysg drydyddol ehangach yn hytrach na chanolbwyntio ar AU yn unig.

Crynodeb

Mae’r dadansoddiad hwn yn adeiladu ar yr hyn a gyhoeddwyd yn flaenorol fel rhan o erthygl ystadegol Llywodraeth Cymru ‘Deilliannau dysgwyr mewn addysg ôl-16 a effeithiwyd gan bandemig y coronafeirws (Covid-19): Awst 2020 i Orffennaf 2021‘. Ei nod yw darparu darlun wedi’i ddiweddaru o ddilyniant o Flwyddyn 11 i addysg drydyddol.

Mae’r carfannau Blwyddyn 11 yn y dadansoddiad hwn yn seiliedig ar yr holl ddysgwyr a oedd wedi eu cofrestru ym Mlwyddyn 11 mewn ysgolion uwchradd, canol ac arbennig a gynhelir yng Nghymru.

Y cyrchfannau addysg drydyddol a gaiff eu hystyried yn y dadansoddiad hwn yw darpariaeth a gyllidir yn gyhoeddus yn y chweched dosbarth mewn ysgolion a gynhelir, mewn colegau addysg bellach (heb gynnwys dysgu oedolion yn y gymuned) ac mewn darparwyr dysgu seiliedig-ar-waith yng Nghymru. Hefyd wedi eu cynnwys mae dysgu ôl-16 mewn ysgolion arbennig a gynhelir a rhaglenni cyflogadwyedd Twf Swyddi Cymru+ / Hyfforddeiaethau Llywodraeth Cymru.

Nid yw’r dadansoddiad hwn yn cynnwys cyrchfannau trydyddol mewn ysgolion annibynnol, darparwyr dysgu annibynnol neu arbenigol eraill, addysg drydyddol y tu allan i Gymru nac unrhyw ddarpariaeth Addysg Heblaw yn yr Ysgol (EOTAS) ôl-16 arall.

Prif bwyntiau

• Roedd cyfran dros dro’r dysgwyr a aeth ymlaen o Flwyddyn 11 i addysg drydyddol yn 90% yn 2024/25, a hithau’n ddigyfnewid ers y tair blynedd flaenorol.
• Mae nifer y dysgwyr sy’n mynd ymlaen wedi cynyddu’n gyson ers 2018/19.
• O’r dysgwyr a aeth ymlaen o Flwyddyn 11 i addysg drydyddol:
  • Mae cyfran gynyddol yn mynd ymlaen i golegau addysg bellach, gyda gostyngiad cyfatebol yn y rhai sy’n mynd ymlaen i unedau chweched dosbarth.
  • Bu gostyngiadau diweddar yng nghyfran y dysgwyr sy’n astudio ar lefel 3 (gan gynnwys safon Uwch Gyfrannol)..
• Ceir gwahaniaethau mewn dilyniant rhwng gwahanol grwpiau o ddysgwyr. Roedd y gyfran a aeth ymlaen yn uwch ar gyfer dysgwyr sydd:
  • Yn fenywaidd
  • Yn byw yn y cymdogaethau lleiaf amddifadus
  • Ddim yn gymwys i gael Prydau Ysgol Am Ddim
  • Ddim yn cael mynediad at ddarpariaeth anghenion addysgol arbennig neu anghenion dysgu ychwanegol
  • O grwpiau ethnig Asiaidd, Asiaidd Prydeinig, Asiaidd Cymreig
  • Yn gymwys neu’n rhugl ar ôl caffael Saesneg fel iaith ychwanegol
  • Yn mynychu ysgolion cyfrwng Cymraeg ym Mlwyddyn 11, neu’n rhugl yn y Gymraeg.
• Roedd amrywiad sylweddol yn y math o ddarpariaeth a lefel y ddarpariaeth addysg drydyddol rhwng gwahanol grwpiau o ddysgwyr ac yn ddaearyddol.

Gallwch ddod o hyd i’r data llawn yn y PDF Sta/Medr/04/2025.

Ansawdd a methodoleg

Ffynonellau data

Y ffynonellau data a ddefnyddiwyd yn y datganiad hwn yw:

• Cyfrifiad Ysgolion Blynyddol ar Lefel Disgyblion (CYBLD): casgliad electronig o ddata ar lefel disgyblion ac ysgolion a ddarperir i Lywodraeth Cymru gan yr holl ysgolion cynradd, canol, uwchradd, meithrin ac arbennig yn y sector a gynhelir. Cesglir y data yn seiliedig ar ddyddiad cyfrifiad ym mis Ionawr.
• Casgliad Data Ôl-16: bob hydref, mae’n ofynnol i’r holl ysgolion a gynhelir sydd â chweched dosbarth adrodd ar yr holl raglenni a gweithgareddau dysgu a gyflawnwyd gan ddisgyblion yn y flwyddyn academaidd flaenorol.
• Cofnod Dysgu Gydol Oes Cymru (LLWR): data ar addysg bellach, dysgu seiliedig-ar-waith a dysgu oedolion yn y gymuned. Fe’i cesglir ar sail ‘dreigl’ trwy gydol y flwyddyn gyda dyddiadau cau ystadegol rheolaidd. Hon yw’r ffynhonnell ystadegau swyddogol yng Nghymru ar gyfer y sectorau hyn.
• Casgliad data gwybodaeth reoli wythnosol am bresenoldeb mewn ysgolion: fe ddechreuwyd casglu data wythnosol a echdynnir yn uniongyrchol o systemau gwybodaeth reoli ysgolion yn hydref 2020. Cesglir y data gan yr holl ysgolion meithrin, cynradd, canol, uwchradd ac arbennig a gynhelir ac unrhyw unedau cyfeirio disgyblion sydd â systemau gwybodaeth reoli o’r fath ac sy’n mynd ati’n rheolaidd i gofnodi eu gwybodaeth yn electronig.

Methodoleg

Y prif newidiadau i’r fethodoleg a ddefnyddiwyd yn y dadansoddiad a gyhoeddwyd yn flaenorol yn erthygl ystadegol Llywodraeth Cymru ‘Deilliannau dysgwyr mewn addysg ôl-16 a effeithiwyd gan bandemig y coronafeirws (Covid-19): Awst 2020 i Orffennaf 2021‘ yw:

• Ar gyfer blynyddoedd academaidd 2022/23 a blaenorol, defnyddir setiau data terfynol i adnabod cyrchfannau addysg drydyddol yn hytrach na setiau data yn ystod y flwyddyn a allai newid ymhellach.
• Defnyddir y Casgliad Data Ôl-16 ar gyfer chweched dosbarth mewn ysgolion hyd y gellir, gan ddarparu gwybodaeth am y math o raglen ddysgu sy’n cael ei hastudio. Defnyddir gwybodaeth reoli wythnosol am bresenoldeb mewn ysgolion ar gyfer 2023/24 a 2024/25 gan nad yw’r Casgliad Data Ôl-16 ar gael ar gyfer y blynyddoedd hyn eto.
• Adroddir ar gyrchfannau dysgu ôl-16 mewn ysgolion arbennig a gynhelir.

Diffinnir carfannau blwyddyn 11 fel unrhyw ddysgwr ar y gofrestr mewn ysgol uwchradd, ganol neu arbennig a gynhelir yng Nghymru ar ddyddiad y cyfrifiad CYBLD.

Ar gyfer blynyddoedd academaidd 2017/18 i 2022/23, defnyddir y Casgliad Data Ôl-16 a LLWR i adnabod rhaglenni astudio addysg drydyddol a oedd yn weithredol ar unrhyw adeg yn ystod y flwyddyn. Mae rhaglenni sydd wedi eu cynnwys yn y dadansoddiad hwn yn cynnwys y dysgu canlynol a gyllidir yn gyhoeddus:

• Unrhyw raglen astudio yn y chweched dosbarth mewn ysgolion.
• Addysg bellach a wneir mewn colegau addysg bellach.
• Dysgu seiliedig-ar-waith, a wneir naill ai mewn colegau addysg bellach neu ddarparwyr hyfforddiant preifat gan gynnwys prentisiaethau, Twf Swyddi Cymru+ a hyfforddeiaethau.

Defnyddir data CYBLD hefyd i adnabod unrhyw ddysgwyr sy’n gwneud darpariaeth ôl-16 mewn ysgolion arbennig a gynhelir.

Ar gyfer blynyddoedd academaidd 2023/24 a 2024/25, defnyddir data LLWR fel uchod. Nid yw’r Casgliad Data Ol-16 ar gael ar gyfer y blynyddoedd yma ar hyn o bryd, felly defnyddir gwybodaeth reoli wythnosol am bresenoldeb mewn ysgolion i adnabod dysgwyr yn y chweched dosbarth mewn ysgolion ac sy’n gwneud darpariaeth ôl-16 mewn ysgolion arbennig a gynhelir. Ceir nifer o gyfyngiadau o ganlyniad i ddefnyddio’r wybodaeth reoli hon.

Yn seiliedig ar gymariaethau ar gyfer blynyddoedd academaidd 2021/22 a 2022/23, mae’r wybodaeth reoli wythnosol am bresenoldeb mewn ysgolion yn goramcangyfrif dilyniant ar y cyfan o oddeutu hanner pwynt canran o’i gymharu â’r Casgliad Data Ôl-16. Mae hefyd yn achosi goramcangyfrifon yng nghyfran y dysgwyr sy’n newid eu rhaglen addysg drydyddol ac yn gadael eu rhaglen addysg drydyddol heb ei chwblhau.

O’r dysgwyr a aeth ymlaen, caiff y cyfrannau sy’n mynychu unedau chweched dosbarth eu goramcangyfrif o 1.5 i 3 phwynt canran, gyda thanamcangyfrif yn y cyfrannau sy’n mynychu colegau AB.

Wedyn mae carfannau Blwyddyn 11 yn cael eu cysylltu â’r amryw setiau data sy’n cynnwys gwybodaeth am addysg drydyddol – i ddechrau am y Nifer Disgyblion Unigryw a Niferoedd Dysgwyr Unigryw, gyda chysylltedd pellach â chofnodion heb eu paru yn seiliedig ar enwau a dyddiadau geni.

Cyfyngiadau

Mae ffigyrau ar gyfer 2024/25 yn rhai dros dro gan eu bod yn seiliedig ar ddata yn ystod y flwyddyn. Tynnwyd data rhaglenni astudio addysg drydyddol o ddyddiad cau ystadegol mis Ionawr 2025 ar gyfer LLWR. Efallai na fydd y data’n rhoi adlewyrchiad llawn o’r holl ddysgu hyd at yr adeg y cymerwyd y data ac fe allai newid yn y dyfodol. Nid yw data ar gyfer gweddill y flwyddyn academaidd wedi ei gynnwys, a allai effeithio ar ystadegau ar gyfer 2024/25. Gall nifer gymharol fach o ddysgwyr ddechrau eu rhaglen astudio addysg drydyddol gyntaf ar ôl mis Ionawr, yn fwyaf cyffredin mewn dysgu seiliedig-ar-waith.

Ar gyfer 2024/25, mae gwybodaeth reoli wythnosol am bresenoldeb mewn ysgolion ar gael hyd at ddiwedd tymor y gaeaf.

Mae ffigyrau ar gyfer 2023/24 yn rhai dros dro hefyd gan y bydd y Casgliad Data Ôl-16 yn disodli’r wybodaeth reoli wythnosol am bresenoldeb mewn ysgolion unwaith y bydd ar gael.

Nid yw’r wybodaeth reoli wythnosol am bresenoldeb mewn ysgolion wedi bod trwy’r un lefel o broses sicrhau ansawdd ag ystadegau swyddogol achrededig ac fe allai’r data gael ei ddiwygio yn y dyfodol. Nid yw’n darparu unrhyw wybodaeth am raglen astudio’r dysgwr.

Nid yw’r dadansoddiad hwn yn cynnwys cyrchfannau addysg drydyddol y tu allan i Gymru, nac unrhyw addysg drydyddol annibynnol nac arbenigol. Mae’n debygol yr effeithir ar gyfran y dysgwyr sy’n mynd ymlaen o Flwyddyn 11 i addysg drydyddol mewn awdurdodau lleol sy’n ffinio â Lloegr (Sir y Fflint, Wrecsam, Powys, Sir Fynwy).

Diffiniadau

Mae’r cyrchfannau addysg drydyddol yr adroddir arnynt yn y dadansoddiad hwn yn seiliedig ar y rhaglen astudio gyntaf a wnaed gan y dysgwr. Wrth adnabod rhaglen gyntaf dysgwr caiff y rhaglenni canlynol eu blaenoriaethu dros raglenni AB eraill: Safon UG, Safon U2, galwedigaethol, prentisiaethau a Twf Swyddi Cymru+/hyfforddeiaethau. Y rhaglenni mwyaf cyffredin y cânt eu blaenoriaethu drostynt yw cymwysterau TGAU sy’n aml yn cael eu cymryd fel cyrsiau atodol.

Dim ond cofrestriad i’r flwyddyn academaidd yn union ar ôl Blwyddyn 11 a gynhwysir. Nid yw dysgwyr a ddechreuodd addysg drydyddol mewn blwyddyn academaidd hwyrach yn cael eu cynnwys yn y dadansoddiad hwn.

Lle defnyddir gwybodaeth reoli wythnosol am bresenoldeb mewn ysgolion, ystyrir bod dysgwyr yn dal wedi eu cofrestru mewn addysg drydyddol os oes ganddynt gofnod presenoldeb neu absenoldeb awdurdodedig o fewn 2 wythnos i’r dyddiadau canlynol:

• 31 Mai 2024 ar gyfer blwyddyn academaidd 2023/24, gan bod y data presenoldeb yn dod yn fwy annibynadwy yn ystod cyfnod arholiadau’r haf.
• 20 Rhagfyr 2024 ar gyfer blwyddyn academaidd 2024/25, data terfynol tymor y gaeaf gan mai dim ond ar gyfer rhan o’r flwyddyn academaidd y mae data ar gael.

Cymerir y set ddata presenoldeb mewn ysgolion yn uniongyrchol o Systemau Gwybodaeth Reoli ysgolion. Mewn rhai achosion mae dysgwyr i’w gweld fel pe bai eu cofrestriad wedi cael ei dreiglo’n awtomatig o Flwyddyn 11 i mewn i Flwyddyn 12 pan nad felly yr oedd hi. Oherwydd hyn nid yw dysgwr yn cael ei restru fel un a gofrestrwyd dan yr amgylchiadau canlynol:

• os nad oedd wedi ei restru fel dysgwr wedi ei gofrestru ar ôl 6 Medi,
• ac os nad oedd wedi mynychu’r ysgol neu wedi bod ag absenoldeb cydnabyddedig penodol cyn 6 Medi,
• ac os mai yn yr un ysgol y cafodd ei gofrestru ym Mlwyddyn 11.

Mae’r holl ddadansoddi yn ôl nodweddion yn seiliedig ar y rhai a gofnodwyd ar gyfer y dysgwr fel rhan o’i gofnod CYBLD Blwyddyn 11.

Mae degradd amddifadedd cymdogaeth gartref y dysgwr yn seiliedig ar y prif fynegai ym Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru 2019.

Mae cyrchfannau trydyddol ‘safon UG’ yma’n cynnwys rhaglenni safon UG a rhaglenni cyfwerth â safon UG. Mae rhaglenni cyfwerth â safon UG yn cynnwys cymysgedd o gymwysterau safon UG a galwedigaethol, er enghraifft 2 gymhwyster safon UG a Thystysgrif Genedlaethol BTEC.

Talgrynnu a pheidio â dangos

Mae’r holl ffigyrau wedi eu talgrynnu i’r 5 agosaf. Ni ddangosir niferoedd sy’n llai na 5. Mae canrannau wedi eu talgrynnu i’r rhif cyfan agosaf. Ni ddangosir canrannau sy’n seiliedig ar enwadur sy’n llai na 23.

Cyfrifir gwahaniaethau rhwng gwerthoedd gan ddefnyddio gwerthoedd heb eu talgrynnu, felly gall fod anghysonderau bychain pan gânt eu cymharu â’r ffigyrau wedi eu talgrynnu.

Datganiad cydymffurfio â’r Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau

Caiff ein harfer ystadegol ei reoleiddio gan y Swyddfa Rheoleiddio Ystadegau (OSR). OSR sy’n pennu’r safonau dibynadwyedd, ansawdd a gwerth yn y Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau y dylai’r holl gynhyrchwyr ystadegau swyddogol ymlynu wrtho.

Caiff ein holl ystadegau ni eu cynhyrchu a’u cyhoeddi yn unol â nifer o ddatganiadau a phrotocolau i wella dibynadwyedd, ansawdd a gwerth. Caiff y rhain eu nodi yn ein Datganiad Cydymffurfio â’r Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau. Mae croeso i chi gysylltu â ni yn uniongyrchol gydag unrhyw sylwadau ynglŷn â sut yr ydym yn cyrraedd y safonau hyn.

Fel arall, gallwch gysylltu ag OSR trwy anfon neges e-bost i [email protected] neu drwy wefan OSR.

Dibynadwyedd

Cynhyrchwyd yr ystadegau hyn yn unol â’n Datganiad Cydymffurfio â’r Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau a’n polisi ar weld ystadegau swyddogol cyn eu rhyddhau.

Ansawdd

Mae’r ystadegau yn y datganiad hwn wedi cael eu cynhyrchu i raddau helaeth o fersiynau terfynol o ffynonellau data gweinyddol cydnabyddedig a ddefnyddir i gynhyrchu ystadegau swyddogol ar addysg yng Nghymru. Ategwyd y rhain gan wybodaeth reoli wythnosol am bresenoldeb mewn ysgolion i ddarparu’r amcangyfrifon diweddaraf o ddilyniant o Flwyddyn 11 i addysg drydyddol (ar gyfer blynyddoedd academaidd 2023/24 a 2024/25). Mae cyfyngiadau defnyddio’r wybodaeth reoli hon wedi cael eu hegluro ac mae’r amcangyfrifon hyn wedi cael eu nodi fel rhai dros dro.

Gwerth

Mae’r ystadegau swyddogol hyn sydd wrthi’n cael eu datblygu wedi eu bwriadu i gydymffurfio â’r Cod hyd y bo’n bosibl. Fe’u cynhyrchwyd yn gyflym mewn ymateb i alwadau am ddadansoddiad gwell o gyfranogiad mewn addysg drydyddol yng Nghymru.

Fe’u labelir yn ‘ystadegau swyddogol sydd wrthi’n cael eu datblygu’ i brofi a ydynt yn diwallu anghenion defnyddwyr i adlewyrchu’r ffaith nad yw’r fethodoleg yn benodedig ac y gellid ei datblygu ymhellach yn seiliedig ar adborth defnyddwyr. Byddem yn croesawu unrhyw sylw am ddefnyddioldeb yr ystadegau hyn. Cysylltwch â [email protected].

Pwyntiau allweddol:

• Dechreuodd 4,380 o raglenni dysgu prentisiaeth yn Ch4 2023/24, o gymharu â 5,715 yn Ch4 2022/23.
• Ymhlith y Prentisiaethau Sylfaen a’r Prentisiaethau Uwch y gwelwyd y gostyngiadau mwyaf o gymharu â Ch4 y flwyddyn gynt.
• Gofal Iechyd a Gwasanaethau Cyhoeddus oedd y sector eang mwyaf poblogaidd yn Ch4 2023/24 hefo 2,005 raglenni dysgu prentisiaethau yn ddechreuwyd. Roedd 46% o’r holl raglenni dysgu prentisiaethau a ddechreuwyd mewn Gofal Iechyd a Gwasanaethau Cyhoeddus.
• Roedd 60% o raglenni dysgu prentisiaeth wedi’u dechrau gan ddysgwyr benywaidd yn Ch4 2023/24, roedd hyn wedi gostwng 5 pwynt canran o gymharu â Ch4 2022/23.
• Roedd 41% o raglenni dysgu prentisiaeth wedi’u dechrau gan ddysgwyr 25 i 39 yn Ch4 2023/24 o gymharu â 42% yn Ch4 y flwyddyn gynt.
• Roedd 14% o raglenni dysgu prentisiaeth wedi’u dechrau gan ddysgwyr o gefndiroedd lleiafrifol ethnig yn Ch4 2023/24, dim newid o Ch4 2022/23.
• Roedd 12% o raglenni dysgu prentisiaeth wedi’u dechrau yn Ch4 2023/24 gan ddysgwyr a oedd yn nodi bod ganddynt anabledd ac/neu anhawster dysgu, o gymharu ag 11% yn Ch4 y flwyddyn gynt.
• Mae 63,410 o brentisiaethau wedi’u dechrau ers Ch4 2020/21, yn rhan o’r cynnydd tuag at darged Llywodraeth Cymru o 100,000 o brentisiaethau.
• Roedd y Rhaglen Lywodraethu’n cynnwys targed i greu 125,000 o brentisiaethau pob oed. Yn ystod cyfarfod Pwyllgor yr Economi, Masnach a Materion Gwledig ar 26 Mehefin 2024, fe gytunodd Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi, Ynni a’r Gymraeg ar darged newydd o 100,000 o brentisiaethau pob oed i gynnal targed tymor blaenorol y Senedd o 100,000.

Rhaglenni dysgu Prentisiaeth a ddechreuwyd: dangosfwrdd rhyngweithiol

Ansawdd a Methodoleg

Data dros dro

Cynhyrchir yr ystadegau yn yr adroddiad hwn bob chwarter. Ffigurau dros dro yw’r rhai chwarterol am eu bod yn seiliedig ar ddata wedi’u rhewi’n gynharach o Gofnod Dysgu Gydol Oes Cymru. Bydd y data hyn yn parhau i gael eu diweddaru nes rhewi’r data am y tro olaf ym mis Rhagfyr ar ôl diwedd y flwyddyn academaidd.

Caiff y ffigurau dros dro ar gyfer y flwyddyn eu pennu’n derfynol pan gaiff data Ch4 (Mai i Orffennaf) eu cyhoeddi ym mis Chwefror/Mawrth bob blwyddyn, yn seiliedig ar y data a gafodd eu rhewi ym mis Rhagfyr.

Dechreuadau mesur targed

Yn yr ystadegau ar gyfer y mesurau targed defnyddir dull mwy trwyadl o fesul dechreuadau rhaglenni prentisiaeth nag ystadegau eraill yn yr allbwn hwn. Mae’r dull hwn o fesur yn rhoi cyfrif am rai sy’n tynnu’n ôl yn gynnar (o fewn yr 8 wythnos gyntaf) ac am drosglwyddiadau rhwng prentisiaethau.

Mae gradd-brentisiaethau bellach wedi’u cynnwys yn y mesur targed presennol. Mae gradd-brentisiaethau yng Nghymru yn rhoi’r cyfle i gyfuno gweithio ag astudio’n rhan-amser yn y brifysgol. Daw’r data o’r Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch (HESA). Er bod ystadegau gan HESA wedi’u cyfrifo fel y gellir eu cymharu cymaint â phosibl ag ystadegau ar gyfer rhaglenni prentisiaethau eraill a geir o Gofnod Dysgu Gydol Oes Cymru (LLWR) (er enghraifft, peidio ag ystyried pobl sy’n gadael rhaglenni’n gynnar), bydd rhai gwahaniaethau methodolegol yn parhau. Yn wahanol i’r LLWR, mae data HESA ar gael yn flynyddol yn unig. A bydd ystadegau ar gyfer y flwyddyn academaidd ddiweddaraf sydd ar gael yn cael eu cynnwys ym mhob diweddariad ar gyfer Chwarter 4.

Rhagor o wybodaeth am ansawdd

Heblaw am y data dros dro a’r mesur targed, cynhyrchir yr ystadegau hyn yn yr un modd â’r ystadegau yn yr Adroddiadau blynyddol addysg bellach, dysgu seiliedig ar waith a dysgu cymunedol. Ceir rhagor o wybodaeth yn adran ansawdd yr adroddiadau hynny.

Datganiad Cydymffurfiaeth â’r Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau

Caiff ein harferion ystadegol eu rheoleiddio gan y Swyddfa Rheoleiddio Ystadegau (OSR). Mae’r OSR yn gosod y safonau ar gyfer dibynadwyedd, ansawdd a gwerth yn y Cod Ymarfer Ystadegau y dylai holl gynhyrchwyr ystadegau swyddogol gadw atynt.

Caiff ein holl ystadegau eu cynhyrchu a’u cyhoeddi yn unol â nifer o ddatganiadau a phrotocolau, i gynyddu eu dibynadwyedd, eu hansawdd a’u gwerth.

Mae’r ystadegau swyddogol achrededig hyn yn dangos y safonau a ddisgwylir o ran dibynadwyedd, ansawdd a gwerth cyhoeddus yn y ffyrdd canlynol.

Dibynadwyedd

Sicrheir hyn drwy gydymffurfiaeth ystadegwyr proffesiynol â’r Cod Ymarfer Ystadegau. Caiff dyddiadau rhyddhau eu cyhoeddi ymlaen llaw, a chedwir at brotocolau’n gysylltiedig â chyfrinachedd data.

Ansawdd

Daw’r data o Gofnod Dysgu Gydol Oes Cymru a gyflwynir gan ddarparwyr dysgu. Defnyddir y data hyn hefyd i benderfynu ynghylch cyllid i ddarparwyr dysgu, ac maent yn destun archwiliad.

Pan gyflwynir y data, rhaid iddynt fodloni rheolau dilysu penodol. Pan gaiff yr ystadegau eu cynhyrchu cynhelir gwiriadau ansawdd gan yr ystadegwyr.

Gwerth

Mae’r ystadegau hyn yn rhoi cipolwg cyflymach o’r nifer sy’n manteisio ar brentisiaethau yng Nghymru na’r adroddiadau a lunnir yn flynyddol. Fe’u defnyddir i fonitro a gwerthuso’r sector. Maent yn adrodd ar gynnydd yn erbyn targed a osodwyd gan Lywodraeth Cymru.

Cyswllt: [email protected]

Dyddiad: Dydd Llun, 3 Mawrth 2025 – 14.00-15.00 (Gweminar arlein)

Sleidiau o’r weminar

Sesiwn holi ac ateb o’r weminar

Ynglŷn â REF 2029

Y Fframwaith Rhagoriaeth Ymchwil (REF) yw’r dull o asesu ansawdd ymchwil mewn sefydliadau addysg uwch yn y DU. Mae’n broses adolygu arbenigol, gyda phaneli o arbenigwyr ym mhob maes pwnc academaidd unigol yn asesu cyflwyniadau ymchwil sefydliadau. Ceir adroddiad nesaf y REF yn 2029.

Cymdeithas Ddysgedig Cymru yw academi genedlaethol Cymru ar gyfer y celfyddydau a’r gwyddorau.

Daw ein Cymrodoriaeth ag arbenigwyr at ei gilydd o bob maes academaidd a thu hwnt. Defnyddiwn yr wybodaeth gyfunol hon i hyrwyddo ymchwil, ysbrydoli dysg a darparu cyngor polisi annibynnol.

Mae Prifysgolion Cymru yn gorff aelodaeth sy’n cynrychioli buddiannau naw prifysgol Cymru.

Rydym yn datblygu polisi addysg uwch, yn ymgysylltu â gwleidyddion a rhanddeiliaid, ac yn ymgyrchu ar faterion lle mae gan ein haelodau fuddiannau a rennir.

Pwyntiau Allweddol

Myfyrwyr

• Mae cyfran y myfyrwyr ag anabledd wedi cynyddu bob blwyddyn rhwng 2016/17 a 2022/23. Mae’r gyfran wedi cynyddu o 13% yn 2016/17 i 17% yn 2022/23.
• Mae cyfran y myfyrwyr o gefndir ethnig leiafrifol wedi cynyddu ym mhob blwyddyn rhwng 2016/17 a 2022/23. Mae’r gyfran wedi cynyddu o 10% yn 2016/17 i 14% yn 2022/23.
• Mae’r mwyafrif o fyfyrwyr yn fenywaidd. Mae maint y mwyafrif hwn wedi cynyddu o 55% yn 2016/17 i 57% yn 2022/23.

Staff

• Fe gynyddodd cyfran y staff ag anabledd bob blwyddyn rhwng 2016/17 a 2022/23. Ar gyfer staff academaidd fe gynyddodd y gyfran o 4% i 7% ac ar gyfer staff anacademaidd fe gynyddodd y gyfran o 6% i 10%.
• Mae cyfran y staff o gefndir ethnig leiafrifol wedi cynyddu bob blwyddyn rhwng 2016/17 a 2022/23. Ar gyfer staff academaidd fe gynyddodd y gyfran o 11% i 17% ac ar gyfer staff anacademaidd fe gynyddodd y gyfran o 4% i 6%.
• Mae’r mwyafrif o staff academaidd yn wrywaidd, er bod maint y mwyafrif hwn wedi lleihau ychydig o 53% yn 2016/17 i 52% yn 2022/23. Roedd y mwyafrif o’r staff anacademaidd yn y cyfnod hwn yn fenywaidd. 62% yw maint y mwyafrif hwn yn 2022/23, sydd yr un fath ag yn 2016/17.

Gwybodaeth am y fethodoleg

Ffynonellau Data

Daw’r data ar gyfer y datganiad hwn o gofnodion Myfyrwyr a Staff yr Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch (HESA) a gesglir gan Jisc.

Yn 2022/23 fe gasglwyd data myfyrwyr gyda’r casgliad data diwygiedig a gyflawnwyd gan y rhaglen Dyfodol Data. Cynhaliodd Jisc asesiad cynhwysfawr o ansawdd y set ddata hon ac fe fanylir ar hwn yn eu hadroddiad ansawdd data myfyrwyr 2022/23. Mae crynodeb o’r broses o gasglu data Myfyrwyr ar gyfer 2022/23 sy’n cwmpasu graddfeydd amser, rheolau busnes a dilysu a phrosesau gwirio wedi’i gynnwys ar wefan HESA. Mae gwybodaeth am ddata myfyrwyr ar gyfer y blynyddoedd cynharach i’w chael ar wefan HESA.

Ceir crynodeb o’r broses o gasglu data Staff a rheolau ansawdd cysylltiedig ar dudalen casglu data staff HESA.

Cwmpas – Myfyrwyr

Mae’r ystadegau’n cynnwys myfyrwyr sy’n rhan o boblogaeth gofrestru safonol addysg uwch HESA. Ceir rhagor o wybodaeth am y boblogaeth hon yn y diffiniadau myfyrwyr ar wefan HESA.

Mae pob defnydd o ‘myfyrwyr’ yn y bwletin hwn yn cyfeirio at ‘gofrestriadau myfyrwyr’. Cyfrif o bob cofrestriad ar gyfer cwrs yw hyn. Mewn achosion prin lle mae myfyriwr wedi cofrestru mewn dau gwrs gwahanol yn yr un flwyddyn, byddai’r myfyriwr hwnnw’n cael ei gyfrif ddwywaith.

Cwmpas – Staff

Mae’r ystadegau hyn yn cynnwys staff sydd ym mhoblogaeth contractau staff HESA, sy’n cynnwys yr unigolion hynny sydd ag un neu fwy nag un contract (nad ydynt yn annodweddiadol) sy’n weithredol ar 1 Rhagfyr yn y cyfnod adrodd HESA perthnasol. Staff ar gontract annodweddiadol yw’r aelodau hynny o staff y mae eu contractau’n cynnwys trefniadau gweithio nad ydynt yn barhaol, yn cynnwys perthnasoedd cyflogaeth cymhleth a/neu’n cynnwys gwaith i ffwrdd o oruchwyliaeth y darparwr gwaith arferol.

Y ffigyrau cyfwerth â pherson llawn (FPE) yw’r holl ffigyrau ar staff. Gall unigolion fod â mwy nag un contract gyda darparwr a gall pob contract gynnwys mwy nag un gweithgaredd. Mewn dadansoddiadau mae cyfrifau staff wedi cael eu rhannu ymhlith y gweithgareddau yn gymesur â’r ffigwr cyfwerth ag amser llawn a ddatganwyd ar gyfer pob gweithgaredd. Cyfrifau FPE yw canlyniad hyn.

Ceir rhagor o wybodaeth am y boblogaeth hon yn y diffiniadau staff ar wefan HESA.

Strategaeth Dalgrynnu

Mae’r data a gyflwynir yn yr adroddiad hwn yn dilyn egwyddorion Methodoleg Talgrynnu Safonol HESA. Mae’r strategaeth wedi’i bwriadu i atal gwybodaeth bersonol am unrhyw unigolyn rhag cael ei datgelu.

Mae hyn yn golygu:

• Bod cyfrifau myfyrwyr a staff wedi’u talgrynnu i luosrif agosaf 5.
• Bod canrannau wedi’u cyfrifo yn seiliedig ar y cyfrifau heb eu talgrynnu a heb gynnwys gwerthoedd anhysbys. Ni chyhoeddir canrannau os mai ffracsiynau o grŵp bach o bobl (llai na 22.5) ydynt.
• Defnyddir y fethodoleg dalgrynnu hon ar gyfer cyfansymiau hefyd. O ganlyniad, efallai na fydd swm y rhifau ym mhob rhes neu golofn yn cyfateb yn union i’r cyfanswm a ddangosir.

Gwybodaeth am ansawdd

Datganiad cydymffurfio â’r Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau

Rheoleiddir ein hymarfer ystadegol gan y Swyddfa Rheoleiddio Ystadegau (OSR). Mae OSR yn pennu’r safonau o ran dibynadwyedd, ansawdd a gwerth yn y Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau y dylai holl gynhyrchwyr ystadegau swyddogol ymlynu wrtho.

Mae ein holl ystadegau’n cael eu cynhyrchu a’u cyhoeddi yn unol â nifer o ddatganiadau a phrotocolau i wella dibynadwyedd, ansawdd a gwerth. Nodir y rhain yn Natganiad Cydymffurfio Medr â’r Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau.

Mae’r ystadegau swyddogol hyn yn dangos y safonau a ddisgwylir o ran dibynadwyedd, ansawdd a gwerth yn y ffyrdd canlynol.

Dibynadwyedd

Mae’r ystadegau hyn wedi cael eu cyhoeddi yn unol â Datganiad Cydymffurfio Medr a’r polisi ar weld ystadegau swyddogol cyn eu rhyddhau.

Ansawdd a Gwerth

Mae’r adran hon yn darparu crynodeb o wybodaeth am y datganiad ystadegol hwn yn erbyn pum dimensiwn ansawdd: Perthnasedd, Cywirdeb, Amseroldeb a Phrydlondeb, Hygyrchedd ac Eglurder, a Chymharedd a Chydlyniad. Mae’r rhain hefyd yn cwmpasu’r agweddau ar y conglfaen Gwerth yn y Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau.

1. Perthnasedd
   Mae’r data yn yr adroddiad hwn yn rhoi trosolwg o rai o nodweddion cydraddoldeb myfyrwyr a staff yn y sector addysg uwch yng Nghymru. Gellir defnyddio hyn i adnabod pa mor effeithiol yw polisïau penodol sy’n ymwneud â nodweddion cydraddoldeb mewn addysg uwch, neu i adnabod a yw’r rhai â nodweddion penodol heb gynrychiolaeth ddigonol mewn addysg uwch.
   
2. Cywirdeb
   Cyfrifiadau yn hytrach nag arolygon yw data myfyrwyr a staff HESA, a chan hynny nid oes anghywirdeb oherwydd amcangyfrif. Fodd bynnag, gall gwallau yn y data a gyflwynwyd effeithio ar gywirdeb y data. Caiff hyn ei liniaru â set gynhwysfawr o wiriadau ansawdd, lle cyflwynir ymholiadau i ddarparwyr ynghylch materion posibl er mwyn gallu cael esboniad addas ar gyfer y data, neu gywiro’r data os oes angen.
   Y ffactor arall sy’n effeithio ar gywirdeb yw lle cofnodwyd nodweddion personol fel gwerthoedd anhysbys. Yn ystod y broses casglu data cyflwynir ymholiadau i ddarparwyr AU ynghylch lefelau uchel o werthoedd anhysbys i leihau hyn i’r eithaf lle y bo’n bosibl. Caiff niferoedd y myfyrwyr a staff a gofnodwyd â gwerthoedd anhysbys eu cynnwys yn y daenlen a’r dangosfwrdd PowerBI fel bod graddfa’r rhain yn eglur i ddefnyddwyr.
   
3. Amseroldeb a phrydlondeb
   Mae’r data yn y datganiad hwn yn cyfeirio at ddata myfyrwyr a staff hyd at flwyddyn academaidd 2022/23. Gan bod casgliadau data myfyrwyr a staff HESA yn gasgliadau ôl-weithredol ceir oediad rhwng y flwyddyn academaidd a’r adeg pan ellir trefnu bod y data ar gael. Roedd yr oediad hwn yn fwy estynedig ar gyfer y cyhoeddiad hwn o ganlyniad i ddau ffactor:
   * Oedi cyn casglu data myfyrwyr o ganlyniad i roi’r rhaglen Dyfodol Data ar waith. Y canlyniad oedd bod data ar gael yn hwyrach nag arfer.
   * Sefydlu Medr. Cyn y datganiad hwn, roedd yr ystadegau hyn yn cael eu cyhoeddi gan CCAUC. Yn wahanol i CCAUC, mae Medr yn gynhyrchydd Ystadegau Swyddogol ac fe wnaeth sefydlu prosesau priodol ar gyfer hyn, yn ogystal â sefydlu Medr yn gyffredinol, gyfrannu at yr angen am fwy o amser i gynhyrchu’r dadansoddiad hwn.
   Ni fydd yr ail o’r ffactorau hyn yn effeithio ar fersiynau o’r datganiad hwn yn y dyfodol, a bydd yr oedi a oedd yn gysylltiedig â’r rhaglen Dyfodol Data’n lleihau wrth i’r broses casglu data newydd ymsefydlu’n fwy.
   
4. Hygyrchedd ac eglurder
   Cyhoeddwyd rhag blaen fod y datganiad ystadegol hwn ar ddod a hynny ar galendr datganiadau ystadegol Llywodraeth Cymru.
   I gyd-fynd â’r adroddiad hwn ceir dangosfwrdd PowerBI a thaenlen y ceir mynediad atynt ill dau ar wefan Medr.
   
5. Cymharedd a chydlyniad
   Gan bod casgliadau data myfyrwyr a staff HESA yn gasgliadau data ledled y DU gyfan, gellir cymharu’r ystadegau hyn â dadansoddiad tebyg o ddata cydraddoldeb ar gyfer darparwyr Addysg Uwch ledled y DU sydd ar gael ar wefan Data Agored HESA.

Cyflwyniad

Mae’r cyhoeddiad hwn yn darparu gwybodaeth am staff a gyflogir mewn sefydliadau addysg uwch yng Nghymru fel y’i casglwyd yng Nghofnod Staff yr Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch (HESA). Cyhoeddwyd fersiynau blaenorol o’r gyfres hon gan Lywodraeth Cymru, ac fe’u gwelir ar wefan Llywodraeth Cymru.

Prif bwyntiau

• Yn gyffredinol, bu cynnydd o 4% yn nifer y staff ym mhrifysgolion Cymru, o 21,815 yn 2022/23 i 22,635 yn 2023/24.
• Roedd niferoedd y staff yn uwch yn 2023/24 nag yr oeddent yn 2022/23 ym Mhrifysgol Caerdydd (10%), Prifysgol Wrecsam (9%), Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant (9%), Prifysgol Metropolitan Caerdydd (5%) a Phrifysgol De Cymru (4%).
• Roedd niferoedd y staff yn is yn 2023/24 nag yr oeddent yn 2022/23 ym Mhrifysgol Abertawe (1%), Prifysgol Aberystwyth (4%) a Phrifysgol Bangor (8%).
• Prifysgol Caerdydd oedd yn cyflogi’r nifer fwyaf o staff (7,760) ac yna Prifysgol Abertawe (3,825).
• Prifysgol Wrecsam oedd y brifysgol leiaf o ran niferoedd staff, gan gyflogi 585 o aelodau staff yn 2023/24.
• Mae staff wedi’u rhannu’n gyfartal rhwng contractau academaidd ac anacademaidd ar draws y sector, gyda’r naill a’r llall i gyfrif am 50% o’r holl staff.
• Roedd 60% o gontractau academaidd yn llawnamser a 74% o gontractau anacademaidd yn llawnamser.
• O’r rhai ar gontractau anacademaidd roedd 5,130 (45%) mewn galwedigaethau proffesiynol neu dechnegol, roedd 3,745 (33%) mewn galwedigaethau gweinyddol ac ysgrifenyddol, roedd 1,055 (9%) yn rheolwyr, cyfarwyddwyr neu uwch swyddogion a 735 (7%) mewn galwedigaethau elfennol. Daw’r diffiniadau ar gyfer y grwpiau galwedigaethol hyn o’r naw Prif Grŵp yn Nosbarthiad Galwedigaethol Safonol (SOC) 2020.
• Roedd 56% o staff ar draws y sector yn fenywod. Fodd bynnag, nid oedd staff benywaidd ond i gyfrif am 49% o gontractau academaidd. Roedd deuparth yr holl staff rhan-amser yn fenywod (65%).
• Dywedodd 9% o’r staff addysgu academaidd eu bod yn gallu addysgu drwy’r Gymraeg ac, o’r rheiny, roedd hi’n hysbys bod 64%^(d) ohonynt yn addysgu yn Gymraeg.

Cyfrifir niferoedd staff drwy ddefnyddio’r hyn sydd gyfwerth â pherson llawn ar 1 Rhagfyr yn y flwyddyn adrodd. Ni chaiff staff ar gontractau annodweddiadol eu cynnwys. Staff annodweddiadol yw’r aelodau hynny o staff y mae eu contractau’n cynnwys trefniadau gweithio nad ydynt yn barhaol, yn cynnwys perthnasoedd cyflogaeth cymhleth a/neu’n cynnwys gwaith i ffwrdd o oruchwyliaeth y darparwr gwaith arferol.

^(d) Diwygiwyd ar 01 Mai 2025. Ar ôl cyhoeddi fe adnabuwyd gwall gyda’r data a gyflwynwyd gan Brifysgol Bangor ac mae’r ffigwr hwn wedi cael ei ddiweddaru i adlewyrchu’r data fel yr oedd ar ôl gwneud y cywiriad.

Data

Mae’r data ar gael ar StatsCymru a Data Agored HESA.

Gwybodaeth am ansawdd a methodoleg

Mae’r ffigurau’n seiliedig ar Gofnod Staff yr Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch (HESA). Ar gyfer sefydliadau Cymreig mae angen cyflwyno data cofnod staff ar gyfer yr holl staff academaidd, ac ar gyfer staff anacademaidd os nad yw’r contract yn annodweddiadol. Nid oes angen dychwelyd data ychwaith ar gyfer staff asiantaeth, staff hunangyflogedig, contractau anrhydeddus lle nad yw’r contract yn cael ei ystyried yn gontract cyflogaeth a staff nad ydynt yn cael eu cyflogi gan y SAU, ond gan gwmni sydd wedi’i gyfuno â chyfrifon y SAU.

Caiff cyfrifon staff annodweddiadol cyfwerth â pherson llawn (CPLl) eu cyfrifo ar sail gweithgareddau contract a oedd yn weithredol ar 1 Rhagfyr yn y cyfnod adrodd. Caiff cyfrifiadau CPLl staff annodweddiadol eu cyfrifo ar sail yr unigolion nad oes ganddynt ond contractau annodweddiadol nad oeddent yn weithredol yn ystod y cyfnod adrodd.

Ceir rhagor o wybodaeth am y diffiniadau a ddefnyddir yn www.hesa.ac.uk/support/definitions/staff.

Datganiad Cydymffurfiaeth â’r Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau

Caiff ein harferion ystadegol eu rheoleiddio gan y Swyddfa Rheoleiddio Ystadegau (OSR). Mae’r OSR yn gosod y safonau ar gyfer dibynadwyedd, ansawdd a gwerth yn y Cod Ymarfer Ystadegau y dylai holl gynhyrchwyr ystadegau swyddogol gadw atynt.

Caiff ein holl ystadegau eu cynhyrchu a’u cyhoeddi yn unol â’n Datganiad Cydymffurfiaeth â’r Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau a pholisïau ystadegol eraill.

Mae’r ystadegau swyddogol hyn yn dangos y safonau a ddisgwylir o ran dibynadwyedd, ansawdd a gwerth cyhoeddus yn y ffyrdd canlynol.

Dibynadwyedd

Bydd cydymffurfiaeth ystadegwyr proffesiynol â’r Cod Ymarfer Ystadegau yn fodd i sicrhau hyn. Caiff dyddiadau rhyddhau eu cyhoeddi ymlaen llaw, a chedwir at brotocolau’n gysylltiedig â chyfrinachedd data.

Ansawdd

Daw’r data o Gofnod Staff HESA sy’n casglu data gan ddarparwyr addysg uwch ledled y DU. Pan gyflwynir y data, cânt eu gwirio yn erbyn rheolau ansawdd amrywiol, a chynhelir gwiriadau ansawdd pellach gan ddadansoddwyr sy’n cynhyrchu dadansoddiadau.

Gwerth

Mae’r ystadegau hyn yn rhoi gwybodaeth am y staff sy’n gweithio mewn sefydliadau addysg uwch yng Nghymru.

Cyswllt

E-bost: [email protected]

Introduction

1. This publication provides guidance to the internal auditors of higher education institutions (HEIs) and further education institutions (FEIs) funded by Medr for higher education provision referred to throughout as higher education providers (HEPs) to use for their annual internal audit of the internal controls relating to the systems and processes in place to produce higher education (HE) data returns, and requests a copy of this internal audit report for each HEP.  Both HEFCW and Medr are referenced throughout this publication depending on historic or current data and processes.

2. Previously, external audits were commissioned by HEFCW so that HEPs were externally audited at least once every four years. 2021/22 was the last year of the contract HEFCW had with external auditors to do this and so in Medr we are continuing with the interim process used last year in place of external audits until the audit process is reviewed.

3. For 2025 the process will involve members of the Medr Statistics team meeting with data contacts at each HEP, to cover items such as previous audit findings, Data Futures implementation and review, and data quality. As part of this interim process, Medr will continue to rely on the annual assurance provided to HEPs and their Audit Committees by their internal auditors about the systems and processes used to produce data returns. Relying on the internal audits will maintain an adequate level of annual assurance in respect of HEPs’ data returns.

4. The internal audit will provide an opinion as to the adequacy and effectiveness of the controls in place to manage the risks relating to the accuracy of data submitted by the HEP to the Higher Education Statistics Agency (HESA), Medr and Welsh Government (WG), including data used in calculations for the following funding streams:

• Teaching funding (currently comprising per capita and premium funding and part-time (PT) undergraduate (UG) credit-based funding);
• Research funding comprising Quality research (QR) funding and Postgraduate research (PGR) training funding;
• Research Wales Innovation Funding (RWIF);
• Medr’s part-time undergraduate fee waiver scheme;
• Well-being and mental health funding;
• Race access and success funding;
• Targeted employability support funding;
• Wales Research Environment and Culture (WREC) funding;
• Capital funding.

and the data used to monitor the following funding streams:

• Medr’s part-time undergraduate fee waiver scheme;
• PGT Master’s bursaries allocations;
• Medr funded Degree Apprenticeship scheme allocations.

5. The internal audit should also provide assurance over the controls in place to ensure the accuracy of data used in the monitoring of performance, including key performance indicators such as the National Measures, and if applicable, data included by HEPs as part of the fee and access plan reporting requirements.

6. The Data Futures programme was implemented for the 2022/23 HESA student record. There were difficulties with the return caused by delays to the functionality of the HESA Data Platform, late software updates, late supply of data quality rules by Jisc and other issues in its implementation year.  In light of this, for the 2024 audit scope we didn’t recommend that auditors examine the implementation of the new record for 2022/23 in depth, or the systems and process relating to the 2022/23 return, but rather provide opinions on the controls in place to manage risks relating to the record going forward including plans to review and/or improve processes, documentation and data quality moving into the 2023/24 return. Difficulties were also experienced in returning the 2023/24 student record and this may mean that providers have not been able to fully implement new processes and procedures for their systems and auditors should take these difficulties into account when setting out their programmes of work for 2025. We would expect auditors to include in the scope any updates applied to systems and processes, and to risk registers, after review of both the 2022/23 and 2023/24 student data returns.

7. This document provides guidance to the internal auditors about the nature of the controls that their audit should address, to assess whether the systems and processes are adequate to provide accurate data returns and data to use in funding and monitoring and also to ensure that internal audits taking place across the sector are carried out on a consistent basis.

8. If the internal audit report’s overall conclusion, or the conclusions relating to the adequacy of the design of the methods of control and the application of those controls, provides a negative opinion (e.g. limited or no assurance, unsatisfactory or inadequate controls) and/or the report includes a significant number of recommendations, Medr should be notified as soon as the opinion has been agreed. Medr will then conduct their own assessment of the issue and/or commission their own external audit as appropriate. This external audit would consider the accuracy of data for the current period and also consider the findings of the internal auditor and aim to assess the extent of potential errors in the data returns and data used for funding and monitoring for prior periods up to the last external audit. The findings of this external audit may result in adjustments to funding and further action may be taken if HEPs are found to be not compliant with their fee and access plans, the supply-side code of practice for data collections or the financial management code.

Scope of the Audit

9. The way in which internal audit work and controls testing is carried out at each HEP will depend on the systems and controls in place and how information is shared within the HEP. However, it is expected that the internal audit work will cover the elements highlighted in this document. Where previous internal audit work has found that the systems and controls in place are satisfactory, it may be considered appropriate by the HEP’s Audit Committee for subsequent audits to only cover areas of risk. In particular, due to the increased risks associated with the implementation of the HESA Data Futures programme in 2022/23 and into 2023/24 collection, we would expect to see this area of work included in the scope, (See also paragraph 62).

10. Auditors should ascertain the processes by which data returns and monitoring information are compiled and document them to the extent necessary to enable an evaluation to be made of the adequacy of the existing controls used by the HEP to ensure that they produce accurate data returns and appropriately compile monitoring data. Examples of the controls that the audit would normally be expected to assess are set out for all the current funding streams, data returns and other areas of audit in the sections below. Many of the controls are common to the data returns for all areas of audit. However, not all of the areas of audit apply to all HEPs, and auditors should refer to the relevant paragraphs.

11. Auditors should note that there are some areas where HEPs may have to return estimates, where information is not known at the time of return or information is not available in the required form. Estimates can be made using methods suggested by HEFCW/Medr in its guidance, or if appropriate, HEPs can use their own methods. Where estimates have been made, auditors should review the methods used to calculate them, confirm that they are properly documented, reasonable, consistently applied and tested for reliability.

12. If a HEP is in the process of merging or has recently merged with one or more other HEPs, the auditor should ascertain if procedures have been put in place to integrate their data systems or otherwise ensure that returns for the whole merged HEP can be made.

13. In planning the audit, the Auditor should consider the findings and conclusions of the latest external and/or internal audit reports relating to systems and data returns for the HEP and any follow up reports and correspondence with management to assess the extent of implementation of the reports’ recommendations. It is expected that the audit reports will make reference to and comment upon the extent that recommendations made by auditors in the previous internal or external audit reports have been effectively implemented.

14. Additionally any data issues or errors notified either directly to Medr by the provider, or identified and communicated by HEFCW/Medr, should be referenced in the report together with any action taken to ensure that data systems and processes have been amended where appropriate to mitigate against any such errors in future. As explained in paragraph 6, there were difficulties with the implementation of the Data Futures programme. This led to multiple errors being flagged and tolerated in the HESA student record issue management system (IMS) in both 2022/23 and 2023/24. We are not expecting auditors to review these errors, but would recommend any review for the HESA student record for the 2023/24 return focus instead on providers’ plans to review these errors and any action they might take to improve systems and processes moving into future HESA student record returns.

15. It is recommended that internal audit staff with some experience of the HE sector and associated data returns are involved in the visits to HEPs undertaken as part of the review and that auditors are sufficiently briefed on the guidance contained within this publication prior to carrying out the audit. In addition, auditors should make themselves aware of the UK-wide issues experienced with the implementation of Data Futures in 2022/23 and the issues experienced for the 2023/24 return. Advice and clarification relating to the guidance in this publication can be obtained from Medr via [email protected], and Medr staff are available to meet with internal audit staff if required.

16. All HEFCW/Medr publications described below are available via the relevant links in this publication or can be obtained from Medr directly via [email protected].

Funding Methodology and Data Requirements

17. HEFCW circular W24/13HE HEFCW’s Funding Allocations 2024/25 describes the overall funding distribution for academic year 2024/25 including:

• PGR and QR funding (pages 6&7)
• RWIF (page 7)
• Teaching funding (pages 8 to 11)

W24/13HE also includes funding which is further described in the following publications:

• Well-being and health strategy funding (Medr/2024/07)
• Part-time undergraduate fee waiver scheme (W24/15HE)
• Race equality in higher education allocations (Medr/2024/03)
• Targeted employability support for students (W23/15HE)

18. HEFCW circular W23/27HE Higher Education Data Requirements 2023/24 informs HE providers of the 2022/23 data used to calculate funding allocations and used for monitoring purposes, as well as student eligibility criteria for:

• Per capita funding (Annex A para 18)
• Access and retention premium (Annex A para 20)
• Disability premium (Annex A para 34)
• Welsh medium premium (Annex A para 36)
• Expensive subjects premium (Annex A para 41)
• Higher cost subjects premium (Annex A para 46)
• Part-time undergraduate fee waiver scheme (W24/15HE)
• Race equality in higher education allocations (Medr/2024/03)
• Targeted employability support for students (W23/15HE)

19. Medr publication Medr/2024/01 Higher Education Data Requirements 2024/25 informs HE providers of the data used to calculate funding allocations and used for monitoring purposes using 2023/24 HESA student record data.

20. Due to the implementation of HESA Data Futures, auditors should note the caveats included for 2022/23 and 2023/24 data, given the new nature of the data return, in paragraphs 3 and 4 of Medr/2024/01, and our expectations about audit of the systems and processes for the 2023/24 HESA student data return described in paragraphs 6 and 14 of this publication.

21. Annex A of this publication contains an outline of the methodology used to calculate the formula driven elements of credit based funding for teaching, RWIF, PGR training funding and QR funding.

22. Annex B contains the criteria for inclusion of data in the allocations of per capita, premium, PGR training funding, race equality funding, well-being and health funding and targeted employability support funding.

23. Annex C contains the eligibility criteria for data used in the calculation of the National Measures.

24. Annex D contains documentation supplied to HEPs to support Fee and Access Plan sign off.

25. Annex E contains a summary of recommendations from previous internal audits.

Teaching funding

26. 2024/25 teaching funding comprises:

• Funding allocated through the credit based teaching funding method for part-time undergraduate taught provision;
• Per capita funding for full-time and part-time taught provision;
• Expensive subjects premium funding for full-time undergraduate provision;
• Higher cost subjects premium for full-time undergraduate provision;
• Access and retention premium funding for part-time undergraduate provision;
• Disability premium for all modes and levels of study;
• Welsh medium premium for part-time undergraduate provision and full-time undergraduate provision that qualifies for expensive subjects premium or higher cost subjects premium funding.

27. Funding allocated for part-time undergraduate provision through the credit based teaching funding method for 2024/25 was based on 2022/23 End of Year Monitoring of Higher Education Enrolments (EYM) credit value data extracted through the HESA Information Reporting Interface Service (IRIS) process. HEFCW circular W23/26HE details the 2022/23 EYM extraction process and mappings.

28. Adjustments to credit based teaching funding are normally calculated using EYM data extracted during the HESA IRIS process. The 2022/23 adjustment process has taken place and the data extracted is described in the 2022/23 EYM circular W23/26HE. The latest data extraction is described in the 2023/24 EYM publication Medr/2024/00 though the adjustments for 2023/24 have not yet been calculated.

29. Testing of the systems and processes used to generate figures returned on the Higher Education Students Early Statistics (HESES) survey and EYM data returned on the HESA student record and extracted via HESA IRIS should aim to answer the following questions:

• Is the latest HEFCW/Medr guidance being utilised and adhered to, in particular, have changes from the previous HESES surveys been noted and appropriately implemented?
• Are data on the records system validated (e.g. a comparison of a sample of enrolment forms with data on the system)?
• Is the method of extraction of data used to make a return to the HESES survey documented?
• Is there an adequate audit trail to confirm that the method of data extraction for the surveys is being applied as documented?
• Are details of any manual amendments to data extracted from the system for the HESES survey, or to EYM data extracted via HESA IRIS, documented, with justification and/or appropriate authorisation of the changes?
• Is a copy kept of the data taken from the system to make the return to the HESES survey?
• Is the final return to the HESES survey checked against data on the system prior to submission and is there adequate evidence of this checking process?
• Is the EYM data extraction provided through the HESA IRIS system checked against data on the HEP’s internal system and is there evidence of this checking process prior to the data verifications being signed off?
• Is the verification approved and signed off by an appropriate person?
• Are the staff resources available, taking into consideration experience and expertise, adequate to ensure that the HESES survey returns are accurately prepared and the EYM extraction from the HESA IRIS system is thoroughly checked?
• Is the documentation of the system and staff resource sufficient to ensure that accurate data returns could be prepared even in the absence of some key staff?
• Is there a risk register in place and are the risks relating to the compilation of accurate data returns, and related controls to manage these risks, adequately assessed and documented together with details of planned action to be taken, where relevant, to strengthen the existing controls?
• Where errors were identified in HESES/EYM returns or sign-offs, by HEFCW/Medr or the HEP, have processes been implemented to address these data errors and to mitigate against errors in future returns and sign-offs?
• Are HESES survey returns scrutinised before submission by suitably experienced members of staff other than those compiling the return?
• Are EYM data extracted as part of the HESA IRIS system scrutinised before verification by suitably experienced members of staff other than those that compiled the HESA return?
• Is a summary report of the data returned presented to the HEP’s senior management team (e.g. the total numbers of credits and students by mode and level with comparisons to prior years and/or other returns)?
• Is there a suitable process in place to ensure that staff who provide information (e.g. in departments) and staff compiling the return liaise as necessary to ensure that the most up to date information available relating to the survey period is included in the return?
• Is there evidence that validation and credibility checks are completed before returning or signing off data (e.g. scrutinising the credibility checks provided by HEFCW/Medr on the Excel spreadsheets; comparing EYM/HESES data against HESES returns made earlier in the academic year or in the previous academic year; use of control totals)?
• Has the Explanations worksheet in the EYM workbook been completed where year on year differences require explanations?
• Are there procedures for determining the fundability status of students and are checks made on fundability status (e.g. for students located outside Wales); and have the fundability rules contained in HESES been accounted for in the determination?
• Is the method for assigning Higher Education Classification of Subjects (HECoS) codes to modules and hence categorising credits into Academic Subject Categories (ASCs) documented and reasonable (for any data relating to 2019/20 onwards)?
• Is there an adequate audit trail to confirm that the method for categorising credits into ASCs is being applied as documented?
• Are processes used by HEPs to calculate estimates (e.g. non-completion rates) reasonable and documented, and is their reliability tested?
• Do processes ensure that evidence of enrolment and attendance available is complete and retained as part of the audit trail (e.g. enrolment forms, online enrolment records, module choice forms)?
• Are franchised out students correctly identified as such on the system, and recorded as such on the returns, and not, for example, as distance learning students (where distance learning students are those that are students of the reporting HEP, where staff employed by the reporting HEP are responsible for providing all teaching or supervision, but who are located away from the reporting HEP and are not part of a franchising arrangement with another HEP or organisation)?
• Are arrangements with franchise partners documented and are there controls in place to ensure that only the franchisor returns the provision?
• From 2024/25 HESES onwards, are degree apprentices on the Medr funded degree apprenticeship scheme recorded correctly both for enrolments and associated assumed completed credit values.
• If the HEP has recently been formed from a merger are the data systems in place sufficiently integrated to enable the HEP to make returns for the whole HEP and manage the process of validating and verifying data?

30. For 2024/25 funding, per capita and premium funding is based on data taken from the 2022/23 HESA student record (coding manuals and guidance are available on the HESA website – www.hesa.ac.uk). In looking at the above questions, in any in analysis of student data, it is not expected that auditors will look in depth at systems and processes related to 2022/23 HESA student record data, as described in paragraphs 6 and 14, but that any in depth testing carried out would be on the systems and processes for 2022/23 data used for 2024/25 funding.

31. HESES data is not used in allocation of 2024/25 teaching funding, however it is required to monitor student recruitment and to provide to the Welsh Government for student and, up to 2023/24 HESES, Initial Teacher Education (ITE) planning. Additionally, from 2024/25 onwards, HESES data is used in allocation of in-year funding for degree apprentices on the Medr funded degree apprenticeship scheme. Testing will be similar to that of the systems and processes of the EYM extractions and as described in paragraph 29.

Data Requirements

32. The fields and criteria used to extract data from the records for 2024/25 funding and monitoring of funding are detailed in the HEFCW Higher Education Data Requirements circular W23/27HE The HESA student record data used in 2024/25 funding and monitoring of funding in the main is 2022/23 data which was the first record collected since the implementation of HESA Data Futures.

33. In looking at the scope of the audit, in any in analysis of student data and the associated systems and processes, including the suggested testing below, it is expected that auditors will look at 2023/24 HESA student record data submission, using guidance included in paragraphs 6 and 14.

34. Testing of the systems and processes used to make these returns should aim to answer the following questions:

HESA student record:

• Do the controls include quality checks on individualised data prior to submission to HESA, in particular for data fields used in funding (e.g. checks that home postcodes have been correctly transcribed; HECoS codes are correctly assigned; fundability status is correct; year of student is correct; those in receipt of disabled students’ allowance (DSA) are recorded as such)?
• Where errors were identified in prior returns, by HEFCW/Medr, HESA or the HEP, through audit, in Medr/HEFCW data quality meetings or otherwise, particularly those which led to reductions in funding, have processes been implemented to address these data errors and to mitigate against errors in future returns?
• Have any issues that have been raised via the HESA Issue Management System (IMS) and any associated targets applied been collated and considered to make improvements in future data submissions?
• Where errors have been identified in prior returns, are the relevant data checked prior to final submission of data to HESA to confirm that the error has not reoccurred?
• Is there evidence that the web reports and IRIS output, produced by the HESA data returns system after committing data, are scrutinised, and that any resulting issues are addressed?
• Has a review of the implementation of HESA Data Futures been carried out and any updates to systems or processes been actioned along with any associated changes to risk registers?
• Is a copy kept of the final data submitted to HESA?
• Is the method used to calculate the proportion of a module taught through the medium of Welsh documented, reasonable and consistently applied?
• Are any manual amendments made by HEFCW/Medr to exclude Welsh medium modules checked to confirm they have been correctly excluded?
• Are any changes made to include additional information requested, or manual amendments made to the Degree Apprenticeship monitoring extracts, checked to confirm they are accurate and adjusted totals are correct?
• Are any manual amendments made by the provider to the monitoring returns output from IRIS for the part-time fee waiver and PGT Master’s bursaries documented and scrutinised before sign-off?
• Are the staff resources available, taking into consideration experience and expertise, adequate to ensure that the data returns are accurately prepared?
• Is the documentation of the system and processes and the staff resource sufficient to ensure that accurate data returns could be prepared even in the absence of some key staff?
• Is there a risk register in place and are the risks relating to the compilation of accurate data returns, and related controls to manage these risks, adequately assessed and documented together with details of planned action to be taken, where relevant, to strengthen the existing controls?
• Are returns scrutinised before submission by suitably experienced members of staff other than those compiling the return?
• Is a summary report of the data submitted to HESA presented to the HEP’s senior management team (e.g. numbers of students by mode and level and/or course and subject with comparisons to prior years and/or other returns)?
• Are the HEFCW/Medr confirmation and verification reports checked against data submitted to HESA to ensure that the HEFCW/Medr reports are accurate according to HEFCW/Medr criteria?
• Where, in addition to their directly funded provision, the FEI franchises provision in, are there controls in place to ensure that only the franchisor returns the provision to HESA?
• If the HEP has recently been formed from a merger are the data systems in place sufficiently integrated to enable the HEP to make a HESA student record return for the whole HEP?

National Measures

35. The systems and processes used to return data used in the monitoring of National Measures for 2017/18 and onwards, for HEIs, are within the scope of the audit for the following set of measures:

• Widening access;
• Participation;
• Retention;
• Part-time;
• Welsh medium;
• Student mobility;
• Continuing Professional Development;
• Total HE-BCI income per full-time equivalent (FTE) of academic staff;
• Spin off activity;
• Start – up activity (graduate);
• Research Staff;
• PGR students;
• PhDs awarded;Research income;
• EU/Overseas students;
• EU/Overseas staff;
• Transnational Education.

36. A subset of the National Measures are included in the scope of the audit for FEIs:

• Widening Access;
• Participation;
• Retention;
• Part-time;
• Welsh medium.

37. HESA UK performance indicator (PI) data, which are derived from HESA student record data, were used in the calculation of the participation and retention National Measures. HESA previously produced PIs on behalf of all the HE funding and regulatory bodies of the UK and announced that 2022 would be the last year that PIs would be published and indicators will be reviewed for migration into Official statistics or Open data. However at the present time there are no updates to the UK PIs used to monitor participation and retention. This means that 2020/21 academic year data were the last used to produce PIs in their current form. More information about the UK performance indicators can be found on the HESA website. While we are unable to update the retention measure for 2021/22 and 2022/23, we have been able to update the participation measure for both 2021/22 and 2022/23. HESA kindly provided us with the 2021/22 data calculated using the UKPI methodology as a one-off, and we have calculated 2022/23 using a methodology which follows HESA’s participation methodology as closely as possible.

38. The fields and criteria used to extract the data used in monitoring these measures are detailed in the Higher Education Data Requirements circular (HEFCW circular W23/27HE). Testing of systems and processes used to return data that are used in funding will cover most of the testing appropriate for HESA data used in monitoring National Measures. In any testing of the HESA student record, auditors should take note of the guidance in previous paragraphs relating to the 2023/24 HESA student record, particularly in paragraphs 6 and 14. In addition to the points in paragraph 34, testing should aim to answer the following questions:

HESA student record:

• Do the controls include quality checks on individualised data prior to submission to HESA, in particular for data fields used in monitoring (e.g. checks that the student’s mobility experience data is correct)?
• Is there evidence that for National Measures data extracts contained in the IRIS output produced by the HESA data returns system after committing data, is scrutinised, and that any resulting issues are addressed?

HESA Higher Education Business and Community Interaction (HEBCI) survey:

• Are HEBCI survey definitions and guidelines utilised and adhered to?
• Are validation and credibility checks carried out before returning data (e.g. comparisons with previous year’s data)?
• Are the methods and processes used to collate and extract data documented?
• Is there an adequate audit trail to confirm that data extraction methods are being applied as documented?
• Are the staff resources available, taking into consideration experience and expertise, adequate to ensure that the data returns are accurately prepared?
• Is the documentation of the systems and processes and the staff resource sufficient to ensure that data returns could be prepared even in the absence of some key staff?
• Is there a risk register in place and are the risks relating to the compilation of data returns, and related controls to manage these risks, adequately assessed and documented together with details of planned action to be taken, where relevant, to strengthen the existing controls?
• Are returns scrutinised before submission by suitably experienced members of staff other than those compiling the return?
• Is a summary report of the data returned presented to the HEP’s senior management team (e.g. the items of data used in Corporate Strategy targets with comparisons to prior years and/or other returns)?
• Is there a suitable process in place to ensure that staff who provide information (e.g. in departments) and staff compiling the return liaise as necessary to ensure that the most up to date information available relating to the survey period is included in the return?
• Are processes used to calculate estimates reasonable and documented, and is their reliability tested?
• If the HEP has recently been formed from a merger are the systems in place sufficiently integrated to enable the HEP to make a HEBCI survey return for the whole HEP?
• Do the controls include a reconciliation of the total amount of income recorded on the HE-BCI survey from collaborative research, consultancy, contract research, continuing professional development, facilities and equipment related services, intellectual property and regeneration and development returned with the audited accounts to ensure consistency?

HESA finance record:

• Are definitions and guidelines utilised and adhered to?
• Are validation and credibility checks carried out before returning data (e.g. comparisons with previous year’s data)?
• Are the methods and processes used to collate and extract data documented?
• Is there an adequate audit trail to confirm that data extraction methods are being applied as documented?
• Is a copy kept of the final data submitted?
• Are the staff resources available, taking into consideration experience and expertise, adequate to ensure that the data returns are accurately prepared?
• Is the documentation of the systems and processes and the staff resource sufficient to ensure that data returns could be prepared even in the absence of some key staff?
• Is there a risk register in place and are the risks relating to the compilation of data returns, and related controls to manage these risks, adequately assessed and documented together with details of planned action to be taken, where relevant, to strengthen the existing controls?
• Are returns scrutinised before submission by suitably experienced members of staff other than those compiling the return?
• Is a summary report of the data returned presented to the HEP’s senior management team (e.g. the items of data used in Corporate Strategy targets with comparisons to prior years and/or other returns)?
• Is there a suitable process in place to ensure that staff who provide information (e.g. in departments) and staff compiling the return liaise as necessary to ensure that the most up to date information available relating to the survey period is included in the return?
• Do controls include a reconciliation of the returned Research income values with the audited accounts to ensure consistency?

HESA Staff record

• Are quality checks carried out on individualised data for data fields used in National Measures (e.g. nationality, academic employment function)?
• Where errors were identified in prior returns, by Medr/HEFCW, HESA or the HEP, through audit or otherwise, have processes been implemented to address these data errors?
• Where errors have previously been identified in data used in National Measures, are the data checked prior to final submission of data to HESA to confirm that the error has not reoccurred?

HESA Aggregate Offshore Record

• Are quality checks carried out on headcount data used in the Transnational Education National Measure?

PGR and QR Funding

39. More information about the funding methodology for both the PGR training funding allocation and the QR funding allocation, which were revised in 2022/23, can be found in circular W22/24HE.

40. PGR training funding for 2024/25 was allocated using data about eligible, fundable student FTEs in REF 2021 units of assessment (UoAs) which qualified for QR funding taken from the 2022/23 HESA student record. Students eligible to be included in the calculation of PGR funding are those in REF 2021 units of assessment (UoAs) that were included in the QR funding model for 2022/23.

41. The fields and criteria used to extract the data from the record for 2023/24 funding are detailed in the Higher Education Data Requirements circular Medr/2024/01. In any testing of the HESA student record, auditors should take note of the guidance in previous paragraphs relating to the 2023/24 HESA student record, particularly in paragraphs 6 and 14. In addition to the points in paragraph 29, testing should aim to answer the following questions:

HESA student record:

• Are quality checks carried out on individualised data for data fields used in calculating PGR funding (e.g. fundability status is correct; UoA is correct; student FTE is correct; postcode and domicile are correct)?
• Are the Medr confirmation reports checked against data submitted to HESA to ensure the Medr reports are accurate according to Medr criteria?
• Where errors were identified in prior returns, by Medr, HESA or the HEP, through audit or otherwise, particularly those which led to reductions in PGR funding, have processes been implemented to address these data errors and to mitigate against errors in future returns?
• Where errors have previously been identified in PGR data, are the PGR data checked prior to final submission of data to HESA to confirm that the error has not reoccurred?

42. Following the implementation of the new funding methodology for QR funding allocations for 2022/23, all input data were frozen. Therefore data used to calculate 2024/25 QR funding remain the same as those used to calculate 2022/23 QR funding. Data used to calculate 2022/23 QR funding were taken from REF 2021, and from the 2018/19, 2019/20 and 2020/21 HESA finance record . The REF 2021 is not included in the scope of the audit.

43. Checks on the systems and processes used to return data relating to the student finance data from the particular years used in the QR funding allocation are included in the scope, only where they have not been included in previous audits and this is considered to be an area of risk. The questions these checks should aim to answer are outlined in the section above.

Research Wales Innovation Fund (RWIF)

44. This funding stream is calculated using data from the HE providers HESA HEBCI survey and from their HESA staff, student and finance records.

45. The details of this process can be found in HEFCW circular W23/12HE and the allocations for 2024/25 are outlined in HEFCW circular W24/13HE. Testing should aim to answer the following questions (in addition to those listed for other funding streams above):

HESA student record (Open University in Wales only):

• Do the controls include quality checks on data prior to submission, in particular for the data fields used for RWIF (e.g. that student FTE is returned correctly)?

HESA Higher Education Business and Community Interaction (HEBCI) survey:

• See the HEBCI questions in paragraph 38.
• Do the HEBCI values signed off during the RWIF verification frequently differ from those values submitted to HESA?

HESA finance record:

• See the HESA finance record questions in paragraph 38.

HESA Staff record

• Are quality checks carried out on data for data fields used in this return (e.g. that academic Staff FTE is returned correctly)?

Data returned on fee and access plans and fee and access plan monitoring returns

46. Fee and Access Plans covering two years were submitted in 2024. The approved plans covered the 2025/26 and 2026/27 academic years.

47. Fee and Access Plans were returned in line with guidance included in HEFCW circular W24/07HE Fee and Access Plan guidance. Data required for HEI submissions were limited to total numbers of students forecasted for study at each of the institutions’ location of study. Detailed guidance for this can be found in paragraphs 157 to 165 in HEFCW circular W22/19HE. In addition to this, FEIs were required to submit information on total fee income to be received and financial information. Guidance for this can be found in W22/19HE in paragraphs 155-156 and 166-173 respectively.

48. Institutions were invited to provide applications for Fee and Access Plan variations in March 2024 further to an increase in tuition fee limits made by Welsh Government in February. As part of that process, institutions were required to submit a tracked change version of their original Plan, alongside a variation request form. In submitting the variation, governing bodies of those institutions were confirming that they:
i) were compliant with CMA requirements and have taken appropriate legal advice;
ii) had consulted students on the variation;
iii) involved student representatives in the approval process;
iv) would continue to invest their agreed proportion of tuition fee income with no reduction to the proportion of investment to promote equality of opportunity; and
v) had involved partner providers where fee levels are being varied at courses delivered under franchise arrangements.

49. Fee and Access Plan monitoring is incorporated into the annual assurance return process. Institutions’ governing bodies are required to sign off the following statements in relation to Fee and Access Plans:

• No regulated course fees have exceeded the applicable fee limits, as set out in the 2023/24 Fee and Access Plans.
• The institution has assurances in relation to the management of the provision of fee information across all recognised sources of the institution’s marketing.
• The institution has taken all reasonable steps to comply with the general requirements of the 2023/24 Fee and Access Plans.
• The institution to provide documentation to support Fee and Access Plan sign off.
• The institution has taken all reasonable steps to maintain previous levels of investment, including maintaining:
  • the splits between investment to support equality of opportunity and promoting higher education,
  • investment to support the Reaching Wider partnership and student support investment.

50. The documentation produced internally that enables the governing body to sign off its annual assurance statement must be submitted alongside the annual assurance return. These documents enable us to understand the basis on which the governing body was able to sign off the Fee and Access Plan related statements of the annual assurance return. In addition to this, we also require documentation to be submitted to evidence how institutions evaluate the effectiveness of investment to deliver on Fee and Access Plan objectives. Auditors should familiarise themselves with the data required to enable the governing body to sign off this part of the statement and to inform the evaluation of the effectiveness of the Fee and Access Plan. Guidance to inform institutions is provided at Annex D.

Other HESA data

51. Other HESA data not covered in the previous paragraphs that are also under the scope of the audit include data returned on the HESA finance record, aggregate offshore record, Estates Management record, HEBCI survey and data returned on the HESA Unistats record.

52. Testing of systems and processes used to return data that are used in National Measures and RWIF funding (see relevant sections above) will cover most of the testing appropriate for HESA HEBCI survey data and HESA finance record data.

53. The Unistats dataset contains information about courses. Included in the scope of an audit of Unistats data are course related data and accommodation cost data. Testing should aim to answer the following questions:

• Have eligible courses been returned on the Unistats dataset and are the data for those courses accurate?
• Where data have been estimated, have estimates been made on a reasonable basis and documented?

54. The following funding streams were also allocated:

• Higher Education Research Capital (HERC) Funding 2024/25 (W24/14HE)
• Capital Funding 2024-25 (W24/12HE)

The audit of systems and processes used in other funding streams is sufficient to also provide assurance for the funding streams listed in this paragraph.

HESA Data Futures Programme

55. Data Futures is Jisc’s transformation programme for collecting student data, and was implemented for the 2022/23 HESA student record collection.

56. The 2022/23 and 2023/24 collections were an annual collection using the Data Futures data model. The 2024/25 collection will continue to be an annual collection.

57. Auditors should familiarise themselves with the programme and the requirements for the new record from 2022/23 and into 2023/24. We recommend that any review of the 2023/24 HESA student record should follow the guidance as described in paragraph 6, given the continuing difficulties that providers encountered in returning the record. We would expect auditors to provide opinions on the controls in place to manage risks relating to the record going forward including plans to review and/or improve processes, documentation and data quality using lessons learnt from the return of both 2022/23 and 2023/24 data, moving into the 2024/25 return, even if those processes or plans are not yet in place.

58. Testing should aim to answer the following questions:

• Did the HEP have sufficient resource, in terms of both finance and suitably skilled staff in making the 2023/24 return?
• Were senior management aware of any issues that their provider encountered for the 2023/24 return?
• Is there a plan in place to review any data quality issues, targets set resulting from IMS queries, or to put in place any lessons learnt from the 2022/23 and 2023/24 returns, to improve future returns?

Interpretation and Guidance

59. Auditors should familiarise themselves with the latest, at the time of audit, HESES, EYM, HESA guidance (including for the HEBCI survey and finance record), data requirements circular and where available, the fee and access plan process and guidance. Some of the publications may be updated after publication of this publication and auditors should pay particular attention to any changes made to the data collected that imply changes to the way in which systems and processes work and assess whether HEPs have made or intend to make appropriate adjustments.

60. Any further clarification relating to the guidance for making HESES, EYM, HESA returns or extracting EYM data from the HESA student record via the IRIS system or relating to fee and access plan guidance can be obtained from Medr via [email protected].

Open University in Wales

61. Medr has responsibility for some funding relating to teaching and RWIF at the Open University (OU) in Wales. Teaching and RWIF funding allocated to the OU in Wales is calculated using the same funding methodology as other HEIs. As in previous years the systems and processes used to compile data returns to HESA and Medr that are used in the calculation of teaching and RWIF funding are included in the scope of the internal audit. In addition, the OU in Wales is included in the National Measures and so the systems and processes used for monitoring these are included in the scope of the audit. The OU in Wales does not currently receive PGR or QR funding from Medr and as the OU are not a Medr regulated institution, do not submit a fee and access plan.

Reporting

62. The annual internal audit plan should include a review of the controls in place to manage the risks relating to the submission of accurate data returns and where appropriate, data returned in and used to monitor the FAPs.

63. This review should include an assessment of the adequacy of the controls documented in paragraphs 29 to 58 above as relevant. However, the precise scope of the internal audit work completed will be determined by each HEP’s assessment of the risks relating to their HEP’s data return and it is expected that the internal audit work will focus on the higher risk aspects of the systems and processes, for example, issues identified in previous audits, or aspects not covered in previous audits. It is expected that the scope would address any data issues or errors found by the HEP or HEFCW/Medr in terms of processes in place to correct the errors and to mitigate against any future errors. In assessing the risks, we would expect the HESA student record return for 2023/24 to be an area of risk, however, providers should take account of the guidance provided in paragraphs 6 and 14 in relation to the 2023/24 record when determining the scope of the audit work.

64. The timing of the internal audit work should be arranged so that the internal audit report can be completed and presented to the HEP’s Audit Committee before a copy of the report is sent by the HEP to Medr by 27 June 2025.

65. Where the Audit Committee’s internal audit plan includes only very limited work in relation to data systems and processes, because there is perceived to be low risk in this area, an institutional representative should contact Medr to inform us why this area is considered low risk and how annual assurance can be obtained in these circumstances. The representative should contact Medr at the point that their Audit Committee finalises their audit plan if this is the case. Similarly, if there are any changes to the cyclical nature of the plan or timing of committees that mean that an audit report will not be available by the deadline of 27 June 2025, a representative should contact Medr to discuss.

66. The internal audit report should include:

• A description of the objectives of the audit and the risks and controls included within the scope of the audit;
• Details of the audit work completed;
• Details of issues identified during the audit and the recommendations made to address these;
• Details of processes put in place to correct the errors and to mitigate against any future errors of any data issues or errors found by the HEP or HEFCW/Medr;
• A consideration of the recommendations made in previous audit reports and the extent to which these have been effectively implemented;
• Management’s responses to the report’s recommendations and the agreed timescales for their implementation;
• Details of any disagreements or recommendations which were not accepted by management;
• A clear conclusion and overall opinion as to the adequacy and effectiveness of the controls in place to manage the risks relating to the accuracy of the data returns included within the scope of the audit.

67. If the internal audit report’s overall conclusion, or the conclusions relating to the adequacy of the design of the system of control and the application of those controls, provides a negative opinion (e.g. limited or no assurance, unsatisfactory or inadequate controls) details of the significant exceptions giving rise to this opinion should be provided in the report. In these circumstances the HEP’s Audit Committee and Medr should be informed of the relevant issues as soon as possible.

68. The HEP’s Audit Committee should include reference in its annual report to the reports and assurances that it has received during the year in respect of the controls in place to manage the quality of data returns made by the HEP for funding or monitoring purposes and the controls relating to data returned in and used to monitor the fee and access plans.

69. An electronic copy of the audit report and any associated correspondence should be sent by the HEP to [email protected] no later than 27 June 2025. Note that we do not require a paper copy to be sent to us.

70. Details of the internal audit work and reports completed since the last external audit of higher education data should be retained and if required be made available to any external auditors as advised by Medr. The Medr Audit Service may also wish to review these reports and related papers during their periodic visits to the HEP.

Further information

71. Further guidance and information is available from Rachael Clifford or Hannah Falvey ([email protected]).

Heddiw mae Medr wedi croesawu ei gyngor cyntaf gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol ynghylch ei ddyletswyddau o ran y Gymraeg, gan adlewyrchu ein huchelgeisiau cyffredin i annog y galw am addysg drydyddol wedi’i darparu drwy gyfrwng y Gymraeg, a chyfranogiad yn hynny.  

Cyhoeddwyd y cyngor gan y Coleg, yn dilyn dynodiad y Coleg i gynghori Medr, ynghylch ei ddyletswydd i hyrwyddo addysg drydyddol drwy gyfrwng y Gymraeg, ac mae’r Bwrdd wedi rhoi ystyriaeth fanwl iddo.

Mae cyngor y Coleg yn nodi’r camau y dylai Medr a’r sector addysg drydyddol eu cymryd i gefnogi uchelgeisiau Llywodraeth Cymru ar gyfer y Gymraeg a nodau Cymraeg 2050. Mae hyn yn cynnwys argymhelliad canolog y dylai Medr ddatblygu Cynllun Cenedlaethol ar gyfer y Gymraeg ar draws y sector addysg drydyddol, y mae Bwrdd Medr wedi cytuno arno.

Bydd Cynllun Strategol Medr yn cael ei gyflwyno i weinidogion Cymru ym mis Rhagfyr 2024. Mae cyngor y Coleg, ynghyd â gwaith ymgysylltu ar draws y sector addysg drydyddol, wedi chwarae rhan hollbwysig wrth siapio’r ffordd y bydd Medr yn ymateb i’w ddyletswyddau strategol o ran y Gymraeg.

Yn ôl Simon Pirotte OBE, Prif Weithredwr Medr: “Mae’r berthynas â’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol yn hollbwysig i Medr. Rydym yn unedig yn ein dyhead i weld y Gymraeg yn ffynnu yng Nghymru, ac wedi ymrwymo i sicrhau bod y sector addysg drydyddol yn chwarae ei ran i wireddu gweledigaeth am filiwn o siaradwyr yng Nghymru erbyn 2050. Mae’r cyngor a gawsom yn nodi dechrau cyfnod newydd pwysig o gydweithio, gan adeiladu ar y seiliau cadarnhaol a osodwyd gennym eisoes. Bydd Cynllun Cenedlaethol yn sbardun hanfodol i alluogi mwy o ddysgwyr i feithrin, cynnal a defnyddio’u sgiliau Cymraeg.”

Bydd Medr yn parhau i roi ystyriaeth lawn i gyngor y Coleg wrth weithredu ei Gynllun Strategol 2025-2030 mewn partneriaeth â’r holl randdeiliaid.